«شایعه از منظر قرآن و روایات» عنوان پایان نامه سطح دو(کارشناسی) ریحانه آقایی از طلاب مدرسه علمیه حضرت فاطمه سلام الله علیها است که تابستان 92 با راهنمایی سرکار خانم موسوی تهیه، تنظیم و دفاع شده است.

چکیده :

شایعه سازی وشایعه پراکنی از گناهانی است كه اسلام آن را به شدت محكوم ساخته است وآیات و روایات متعددی كه در باره این موضوع وارد شده نظر اسلام را در این زمینه روشن مى سازد.شایع شدن خبر در میان مردم، منتشر شدن ،پراکنده شدن وظاهر شدن آن است به این معنی که آن خبر به همه ی مردم می رسد خواه نسبت به آن علم داشته باشند و یا علم نداشته باشند.
در قرآن می توان واژه هایی را یافت كه به نوعي مي‏توانند مفهوم شايعه را افاده كند. «خرص‏» ، «تقول‏» و «اختلاق‏» از اين نمونه‏ها هستند. كلماتي نيز به فرايند شايعه‏پراكني و بعضاً به اهداف آن اشاره دارد، از آن جمله می توان به تشیع، اذاعه و ارجاف اشاره کرد. شایعه دارای ابعاد متعددی می باشد که مهمترین آن ها عبارت است از بعد سیاسی ، عقیدتی واخلاقی. شایعه برای انتشار و پذیرش، نیازمند تحقّق شرایطی است که اگر این شرایط شناخته و مرتفع شود می توان از بروز بسیاری از شایعه ها جلوگیری و یا حداقل آثار مخرب آن را کاهش داد که از جمله ی این شرایط می توان به اهمیت خبر،ابهام در جامعه ،شتاب زدگی و زود برانگیختگی ،جلب توجه دوستان وخشنود ساختن ديگران ،حسادت ،برون رفت از سكوت و…اشاره کرد.
شایعه سازی وشایعه پراکنی سبب می شود سلامت جامعه وافراد از بین رفته و در پی آن آسیب های فراوانی، اجتماع وآحاد جامعه را تهدید کند که این آسیب ها هم دنیوی و هم اخروی می باشد. با توجه به آسیب های سخت و جبران ناپذیری که شایعات در جامعه وآحاد افراد آن باقی می گذارد ضروریست که همه افراد برای مقابله با آن اقدام نمایند تا از این آسیب ها جلوگیری و یا آثار آن را به حدأقل برسانند؛به همین منظور اسلام راه حل هایی را ارائه داده که عمل به آن ها ما را دربرابر این مشکلات واکسینه می نماید از جمله ارجاع اخبار به اهل استنباط ،تحقیق درباره ی اخبار شنیده شده،حسن ظن نسبت به مومنان،سکوت درصورت عدم علم ،پرهیز از مواضع تهمت برانگیز ،پرهیز از پر حرفی و بیهوده گویی ،پرهیز از غیبت ،بالا بردن بصیرت ،تکذیب شایعات ،حفظ همبستگي واتحاد و رعایت تقوای الهی.