« شب و رمز وراز آن در قرآن» عنوان پایان نامه سطح دو (کارشناسی) خانم محبوبه توکلی از طلاب مدرسه علمیه حضرت فاطمه (س) است که در بهار 1388 به راهنمایی استاد گرانقدر سرکار خانم دادبه تهیه، تنظیم و دفاع شده است.

 چکیده:
     شب یکی از مواهب بزرگ الهی است، هم مایه آرامش روح و جسم است و هم سبب تعدیل حرارت آفتاب و ادامه حیات موجودات وبهترین زمان برای نیایش و عبادت پروردگار است و آغاز حرکت و جنبش در عالم حیات.

     دوستان خدا همیشه از عبادتهای شب برای تصفیه روح وحیات قلب و تقویت اراده، نیرومی گیرند.
بنابراین آمد و شد شب وروز ونظام دقیق تغییرات تدریجی آنها یکی از آیات خلقت و نشانه های خداست.
     آرامش و سکون که هدف از آفرینش شب قرار داده شده یک واقعیت مسلم علمی است که دانش امروز آن را به ثبوت رسانده است.

     یکی دیگر از وقایعی که خداوند آن را در شب قرار داده است شب قدر می باشد. شب قدر یک واقعه تاریخی منحصر به یک زمان خاص- پیامبر اسلام(ص) – نیست، شب قدر همراه با هستی از ابتدای خلقت دنیا بوده و تا قیامت خواهد بود. این جاودانگی شب قدر که برای همه زمانها و همه ملل است، یک موهبت الهی مسنمر برای هدایت و تکامل بشر است. پیامبر اکرم(ص) فرمودند: لیله القدر الی یوم القیامه.

     نوم در لغت همواره بصورت شرح الاسم ودر قالب مثالهای مختلف و با اضافه به مفاهیم گوناگون تفسیر شده و به معنای توقف، ایستای و راکد ماندن یک جریان آمده است.

     دانشمندان مسلمان با صراحت بیان می کنند که خواب قبل از آنکه یک پدیده جسمانی باشد یک امر روحانی است، خواب یک نوع قبض روح است به فرمان خداوند تبارک و تعالی.

     از مهمترین  فواید رویا عبارتند از: ارضاء آرامش روانی، ارائه پیام و راهنمائی، معرفی شخصیت درونی، آموزش و کشف.

    این رساله شامل تعدادی واژگان کلیدی است از قبیل: لیل، شب، رمز و راز که به تفصیل در موردشان صحبت شده است.