مهارت بی مهارتی در مسابقات کلید

ارسال شده در 22 مرداد 1392 توسط جان نثاری در بالاتر از خبر, دلنوشته, سبک زندگی

این روزها هر جا که می روم حرف و حدیث از مسابقه کلید استٰ مسابقه ای که زوجها را دعوت می کند تا پا به پای یکدیگر مسابقه بدهند و ما مخاطب از سر ذوق بخندیم و شادمانی کنیم.

اما چند مسئله وجود دارد:

یکی از طبیعی ترین و در عین حال شگفت انگیزترین تفاوت های میان زن و مرد، تفاوت میان کارهایی است که هریک قدرت بر انجام آن دارند و البته متناسب با روحیه آنان است. هرچند که این تقسیم کار میان زن و مرد یک قرار داد قطعی و غیر قابل تغییر نیست اما آنچه که این تقسیم وظایف را تثبیت کرده میزان توانایی ها و قدرت بدنی و لطافت ساختار وجودی زن و مرد است. با عنایت به مطالب بیان شده طبیعی است که در طول زندگی کارهای مردانه و زنانه برای همه افراد جامعه شناخته شده و مشخص باشد و به همین دلیل است که در عُرف اینطور پذیرفته شده که کارهای سخت و سنگین بر عهده مردان و کارهای ظریف و کم تنش بر عهده زنان است.

حال در این میان سوال این است که:

آیا اگر زن و مرد بتوانند، پا جای پای یکدیگر گذاشته و مسئولیت ها و کارهایشان را حتی برای چند روز یا چند ساعت با هم عوض کنند؛ اتفاقی خواهد افتاد؟

در پاسخ باید بگوییم که بلی! اتفاقی که در این میان خواهد افتاد شاید اتفاق پر طمطراقی نباشد اما اتفاق بزرگی است! این اتفاق خارج کردن زن از حوزه زنانه اش و متصل کردن او به جایگاهی است که حتی برای چند ساعت ممکن است باعث شود او ظرافت های زنانه اش را نادیده گرفته و روی به انجام امور سخت و خارج ازحد توانش بیاورد.

و اتفاق دیگری که در این میان خواهد افتاد تغییر روحیه مردانه در مردان خواهد بود. اینکه مردی متوجه بشود همسرش هرچند با سختی و رنج می تواند یک کار مردانه را به سر انجام برساند خوشایند نیست و تبعات آن در زندگی هایی که زنان کارهای مردانه را پذیرفته اند قابل مشاهده است!

در ماه رمضان مسابقه ای با نام کلید برگزار شد که البته در ایام نوروز نیز این مسابقه روی آنتن رفته بود اما در این ماه با رویه ای متفاوت انجام شد، در این مسابقه که از شبکه سوم سیما بعد از اذان مغرب پخش گردید، جای زنان و مردان برای لحظاتی عوض می شود و این لحظات هر چند که کم و کوتاه هستند؛ اما این سوال را در اذهان عمومی مطرح می کنند که چرا باید تفریح و سرگرمی در جامعه با عوض کردن جایگاه های هر یک از زوجین به همراه باشد؟ آیا ما توانایی آن را نداریم تا به گونه ای سرگرمی ایجاد کنیم که هر یک از زن و شوهر در جایگاه خودشان به ایفای نقش بپردازند!؟

مسابقه کلید طبق اذعان تهیه کننده اش: «برنامه ای است که از نظر تجهیزات و تکنولوژی در حد کشورهای دیگر است؛ به ویژه اینکه پویانمایی‌های دیجیتالی و ابزار دیجیتالی بسیاری در آن به کار برده شده است. کلید جز مسابقاتی است که در ۴۸ کشور دنیا انجام می‌شود؛ از مالزی تا آمریکا و اروپا این مسابقه را اجرا می‌کنند.

با توجه به اینکه زوج‌های جوان در این مسابقه حضور دارند، آیتم‌های مسابقه شامل مهارت‌های زندگی (!) و کارهایی چون لباس پوشیدن و دریل کاری خانم ها(!) و … است.»

حال مسئله این است که آیا واقعا این مسابقه طبق نظر تهیه کننده اش اهدافی را که در بالا از ایشان نقل قول شده است؛ در پی دارد؟ آیا واقعا در این مسابقه مهارت های زندگی زوجین تقویت می شود؟ آیا این مسابقه با این همه هزینه و امکاناتی که در آن استفاده شده؛ توانسته طبق فرهنگ ایرانی بومی سازی بشود و مهارت های واقعی در زندگی را برای زوج های جوان شرکت کننده به مرحله ظهور برساند؟ و دیگر اینکه آیا مسابقه کلید در مدت پخش خود توانسته اوقات فراغت بینندگان را به نحو احسن غنی سازی نماید؟

در این باره بر آن شدیم که به نقد یکی از قسمت های مسابقه کلید که در تاریخ ۱۲ مرداد ماه ۱۳۹۲ از شبکه جام جم پخش شد بپردازیم.(۱)

این مسابقه در پنج بخش طراحی شده است. در ادامه به بیان ویژگی ها و چگونگی انجام آیتم های این مسابقه می پردازیم:

انجام امور بی فایده

قسمت اول مسابقه: یک آیتم بسیار ساده ای است که هیچ مهارتی از زن و مرد را جلوه نمی دهد!

مرد باید میله بارفیکس را بگیرد و بعد زانوهایش را به عقب خم کند و زن توپی را روی پای او قرار دهد. یک چیز خیلی بدیهی که نیازمند هیچ همفکری و مهارتی از سوی زوجین نیست.

سنجش مهارت های زندگی با کارهای پیش پا افتاده

قسمت دوم مسابقه: مرد باید چندین لباس روی هم در مدت زمان دو دقیقه بپوشد و همسرش در کنارش یا تشویقش می کند و یا لباس ها را برایش می گیرد. لباس پوشیدن مهارتی است که هر یک از انسانها در سالهای اولیه پس از دوران نوزادی فرا می گیرند. این مهارت به قدری ساده است که در بزرگسالی دغدغه هیچ فردی نخواهد بود. در حالیکه مشاهده می کنیم که در بعضی از قسمت های این مسابقه بانوان جلوی دوربین ممکن است به همسرانشان اعتراض کنند که چرا نتوانسته اند لباس بیشتری بپوشند! آیا به نظر شما این کارهای پیش پا افتاده حتی به عنوان مسابقه می تواند گره ای از زندگی زوج های جوان باز کند و آیا تاثیر تربیتی و سازنده ای بر زوج ها خواهد داشت؟

انجام کارهای مردانه به دست زنان

قسمت سوم مسابقه: چالشی ترین قسمت مسابقه در این آیتم است. زمانی که یک دستگاه دریل را به دست خانم می دهند تا در دیوار نئوپانی مقابلش چند سوراخ ایجاد کند. مجری در هر برنامه به صراحت اشاره دارد که دست گرفتن دریل برای خانم ها قدری سخت است!

با این حال مرد در کنار زن می ایستد و زن دریل به دست مشغول سوراخ کردن دیوار خواهد شد. جالب ترین نکته در این آیتم این است که قبل از اجرای این قسمت از مردها سوال می شود که به نظرشان همسرشان چند سوراخ می توانند بر دیوار ایجاد نمایند؟ آقایون در اکثر مسابقات با شک و تردید اعداد پایین را بیان می کنند:۲، ۳، و در بهترین حالت ۴٫ اما بعد با کمال تعجب مشاهده می کنند که همسرشان می تواند به راحتی بیش از این تعداد حفره در دیوار ایجاد کند! همین مسئله ممکن است که آقا نتیجه بگیرد که همسرش قابلیت های نهفته ی زیادی دارد که در صورت لزوم ممکن است بتواند به نحو خوبی از آن پرده برداری کند. ممکن است همین دریل کاری زمینه ساز این باشد که بعدها از همسرشان توقع داشته باشند چکش کاری کنند یا وسایل منزل را به تنهایی جابه جا کنند و یا حتی از پله های نردبان بالا بروند.

این آیتم هم مانند سایر قسمت های مسابقه هیچ هدفی را در بر ندارد و صرفا به جهت انجام امور یدی، که هیچ فکر و اندیشه ای در پس خود ندارد، طراحی شده است.

آزمون توانایی با امور غیر واقعی

قسمت چهارم مسابقه: در این بخش از مسابقه یک ماکت ِ پیراهن مردانه ی بزرگ و چوبی طراحی شده و شرکت کنندگان باید با استفاده از طناب و دایره هایی که شبیه دکمه همانند سازی شده اند در قسمت های مربوطه لباس؛ دکمه را به اصطلاح بدوزند. در شروع این قسمت از مسابقه مجری از آقایون شرکت کننده درباره خیاطی خانم ها می پرسد و اینکه آیا خانمها دست به خیاطی شان خوب است؟

پر واضح است که خیاطی با پارچه یک کار ظریف و دقیق و مطابق با ظرافت های زنانه است. کاری آمیخته با علم و هنر و دقت و نیازمند به وقت. حال اینکه خیاطی با صفات یاد شده چه ارتباطی با یک ماکت چوبی و دکمه هایی به قاعده ۵۰ سانتیمتر دارد، سوالی است که باید از طراح مسابقه پرسید!

آیا به راستی این نوع دکمه زدن به لباس، آزمونی برای توانایی به حساب می آید؟ تنها نکته قوتی که این آیتم دارد مشارکت زوجین بگونه ای مشهود در مسابقه است. می توان به جرات گفت که این آیتم تنها بخش مسابقه کلید است که زوجین با تعامل یکدیگر به انجام آن مشغول می شوند. هرچند که باز هم ابزار و لوازم به گونه ای خشن است و ظرافت زنانه را در بر ندارد.

مثلا فکری

قسمت پنجم مسابقه: در حقیقت این بخش فکری ترین قسمت مسابقه کلید است! به صورتی که در مدت زمانی مشخص تعدادی سوال از شرکت کنندگان پرسیده می شود و باید با بلی یا خیر پاسخ بگویند. به محض اشتباه پاسخ دادن از سوی یک نفر از همسران، سوال ها مجددا از اول خوانده می شود!

دوز ِ فکری بودن این قسمت تنها در حد همان دانستن جواب سوال به قدر بلی یا خیر است و اینکه همسران در صورت پاسخگویی غلط به سوال و برگشت به سوال اول؛ حواسشان باشد که پاسخ کدام سوالات بلی و کدام سوالات خیر بوده و دوباره دچار اشتباه در پاسخگویی نشوند و ترتیب جواب های بلی یا خیر را به ذهن بسپارند. اما آنچه که از این قسمت فهمیده می شود بدین نحو است که؛ آیتم بلی یا خیر هم در صدد آموزش مهارت به زوج ها نیست! صرفا یک آیتم ساده و معمولی است که حتی نگاه های چپ چپ همسران را در پی دارد؛ هنگامی که یکی از آنها پاسخ سوال را به اشتباه بلی یا خیر می گوید!

در آخر

و شما قضاوت کنید که این مسابقه با اهداف مورد نظر تهیه کننده تطابق دارد یا خیر؟

۱- این ویژه برنامه علاوه بر شبکه ۳ سیما از شبکه های جام جم ۱ ، جام جم ۲ و جام جم ۳ نیز پخش می شد.

نوشته طهورا بیان