«توبه از ديدگاه قرآن و حديث» عنوان پایان نامه سطح دو (کارشناسی) یکی از خواهران طلبه مدرسه حضرت فاطمه ا(س) تهران است که در سه بخش به مواردی مانند:

بخش اول معنا و مفهوم توبه، بخش دوم حکمت تشریع توبه، توبه حضرت آدم و حوا و وجوب فوری بود آن، حقیقت توبه، چگونگی توبه کامل و تعریف توبه نصوح، ارکان و شرایط توبه بیان گردید. هم چنین در این بخش زمینه‌های موفق نشدن به امر توبه و فضایل آن و اینکه توبه بهترین هدیه خداوند به آدم بوده  و بخش سوم، موانع توبه، سرانجام توبه نکردن و اصرار بر گناه و در نهایت توبه‌هایی که پذیرفته نمي‌شوند پرداخته است.

این پایان نامه در 90 صفحه تهیه و تنظیم شده است و در حال حاضر نسخه ای از آن در کتابخانه مدرسه موجود است علاقمندان می توانند با مراجعه به کتابخانه مدرسه علمیه حضرت فاطمه (س) تهران از آن استفاده نمایند.

چکیده پایان نامه
توبه در لغت به معناي رجوع و برگشتن است و در اصطلاح بازگشت از گناهِ گفتار و كردار و انديشه است و به عبارت ديگر ترك گناهان كنوني و عزم بر ترك آنها در آينده و تلافي و تدارك تقصير گذشته است.

اگر انسان گناهكار بداند كه خداوند سنتي را نيز براي گناهكاران قرار داده و آن راه توبه و استغفار است و تصميم به ترك گناه و بداند كه از راه توبه مي‌تواند در مسير صالحان قرار گيرد، در چنين حالي دست از گناه كشيده و به صلاح و تقوي روي آورد كه اين همان حكمت تشريع توبه است. توبه كردن از همه گناهان واجب است به اجماع جميع علماي امت و صريح آيات قرآني. توبو الي الله جميعا ايها المومنين لعلكم تفلحون؛ اي اهل ايمان به درگاه خداوند توبه كنيد باشد كه رستگار شويد.

يكي از بحث‌هاي فقهي توبه، وجوب فوري آن است و در اين مورد خرد بر فوريت آن داوري مي‌كند، زيرا مرگ هر لحظه انسان را تهديد مي‌كند.

حقيقت توبه اين است كه وقتي بنده علم يقيني پيدا كرد كه گناهاني كه از او سرزده بين او و محبوبش حائل و مانع است از اين علم درد و  اندوهي در دل او به سبب از دست دادن محبوب برانگيخته مي‌شود و از گناهاني كه از او سر زده متاسف مي‌گردد و دردمندي او پشيماني ناميده مي‌شود و زماني كه پشيماني بر دل او چيره گشت حالت ديگري به نام اراده و قصد نسبت به ترك گناهي كه ملازم اوست بر او عارض شود، قصد تلافي آنچه در گذشته از دستش رفته است. توفيق به توبه صحيحه كامل با حفظ شرايط تن از امور مشكله است و توبه كامل در حقيقت با خشيت قلب و ارتعاش بدن همراه است.

واژه نصوح از ماده «نصح» به معناي خيرخواهي خالصانه است و مراد از توبه نصوح، توبه خالص و كامل است كه داراي شرايط پشيماني قلبي، استغفار زباني و ترك گناهان در حال و آينده مي‌باشد.

توبه داراي دو ركن است، كه يكي از آنها كه ركن ركين اوست ندامت و پشيماني از گناهان و ديگري عزم بر برگشت ننمودن بر آن براي هميشه است.

توبه داراي شرايطي است كه رد حقوق خالق و مخلوق از مهم‌ترين آنهاست.

خوف از خدا و به ياد مرگ بودن و امداد غيبي از زمينه‌هايي است كه سبب موفقيت به توبه كردن مي‌شود.

محبوبيت نزد خداوند، بهشتي شدن، افزايش رزق و روزي از فضايل بي‌شمار توبه مي‌باشند.

بهترين هديه و نعمتي كه خداوند به انسان‌ها عطا كرده است توبه است، كه زيباترين توبه‌ها، توبه حضرت آدم مي‌باشد، خداوند كلماتي كه آدم با آنها توبه كرد را به او آموخت. بايد دانست كه ياس از رحمت خدا و ترس از جبران خطاها و به تاخير انداختن توبه و كوچك ديدن گناهان از موانع توبه كردن است.

بدعت گذاشتن در دين، گناهان مربوط به حق الناس و توبه هنگام فرا رسيدن مرگ، از توبه‌هايي هستند كه به درگاه خدا پذيرفته نمي‌شوند.