«چگونگی انتقال پیامها و مفاهیم قرآنی در قالبهای هنری» عنوان پایان نامه سطح 2 (کارشناسی) یکی از خواهران طلبه مدرسه علمیه حضرت فاطمه (س) تهران است که در بیش از 80 صفحه گردآوری و تنظیم شده است.

این پایان نامه شامل چهار بخش مي‌باشد:
در بخش اول، مفهوم هنر و فلسفه هنر از دیدگاه اسلام و دین و هنر قدسی مورد بررسی قرار گرفته و انواع رویکردهای هنری در قرآن تبیین شده است. بدین صورت که هنر برای انسان در حیات مانند یک واقعیت با ارزش تلقی می‌شود که حذف آن از قاموس بشری چندان تفاوتی با حذف انسانیت انسان ندارد البته هنری که حقیقتی سودمند را در جریان زندگی جامعه وارد نماید و هنرمند باید به وسیله تعلیم و تربیت و دیگر رسانه‌ها، هنر و نتایج آن را برای مردم قابل درک بسازد خواسته‌های معقول و احساسات عامی آنان را قابل درک و پذیرش نماید در این صورت هنر و هنرمند عالی‌ترین نتایج را نصیب جوامع بشری می‌نمایند که این نوع هنر، هنری می‌شود قدسی که میان عالم غیب و شهادت را پیوند می‌دهد و این نوع هنر وظیفه دارد انسان را از هبوط خاک به عروج افلاک ببرد. در هنر قدسی هنرمند با دسترسی به عالم حقیقت، حقایق متعالی را نازل می‌کند آن گونه که خداوند متعال، قرآن را نازل فرمود یعنی معانی عالی را در سطح عقوق جزیی انسان فرود آورد تا او را به عالم معنا هدایت نماید.

در بخش دوم هنر قصه پردازی، زیبا شناسی قصه‌های قرآن، اسلوب‌های قصه‌های قرآنی و اهداف داستان در قرآن بازگو شده است. بدین نحو که از وقتی که ارزش و اعتبار کلمه را دریافته ایم، داستان همیشه ما را احاطه کرده است در ادبیات همیشه یکی از رکن‌های اساسی که الهام بخش شاعران و گویندگان بوده است منابع دینی و کتابهای آسمانی بوده است که بنیاد تمام استعاره‌ها تمثیل‌ها و قصه‌ها در دنیا همین کتب بوده‌اند. بنابراین قرآن نیز یکی از منابع اصلی قصه در ادبیات می‌باشد.

قصه تاثیر بسیار مهمی در روند تعلیم و تعلم ملتها داشته است و در این رهگذر قرآن که کتاب تربیت می‌باشد از این هنر در خدمت رشد و تعالی عقل‌ها و جهت دهی به زندگی بشر بهره کامل را برده است در این بخش سعی شده است این هنر بصورت مختصر مورد بررسی قرار بگیرد.

و در بخش سوم، هنر تصویرگری در قرآن مؤلفه‌های تصویر هنری و انواع تصویر در قرآن تبیین شده است. بطوریکه یکی از شیوه‌های ارتباط در انتقال معنا و مفاهیم بین انسانها وجود تصویر می‌باشد که در قالب تصویر می‌توان شاخص‌ترین معانی و تفکرات ذهنی و ایده‌ها را به مخاطب انتقال داد تا مخاطب با مشاهده‌ی تصاویر به اندیشه‌هایی که مقصود بوده است دست یابد؛ چنان که خداوند متعال به عنوان مصور مطلق از آیت‌های حسن الهی برای توجه انسان سود برده است و تصویرهایی شگرف و زیبا را در قرآن کریم رقم زده است. در قرآن کریم تصویر ابزار خاص و اسلوب بیان قرآن است، خلاصه اینکه تصویر در قرآن در خدمت بیان اندیشه دینی می‌باشد که در این بخش سعی شده است تصویر از ابعاد مختلف در قرآن کریم تفحّص شود.

و در بخش چهارم، موسیقی و تأثیرات متقابل انسان، موسیقی و دین و قرآن از نگاه موسیقی و همچنین آوا شناسایی زبان قرآن مورد پژوهش قرار گرفته تا از این منظر یکی از ابعاد اعجاز بیانی قرآن که هم سازی با نغمه ای دلنشین و آهنگهای وزین صوتی است نمایان شود زیرا زمانی که آیات معجزه گر قرآن با صدایی گرم و زیبا و آوایی نرم دمساز گردد موجب آرامش روح و روان می‌شود و باعث یک کشش و علاقه روحانی در فرد می‌شود.

چکیده پایان نامه

قرآن مجید برترین و آخرین پیام خداوند و بزرگترین گوهر گرانبهای برجا مانده از پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) مي‌باشد که سرچشمه جوشان معارف اسلامی، مدار و محور اتحاد مسلمانان جهان است.

یکی از بی شمارمعجزات عظیم قرآن اعجاز هنری آن مي‌باشد .

هنر به معنای قدرت، ارزش، علم، معرفت، فضیلت و کمال است. هنر از دیدگاه چهارگانه قابل بررسی است نگرش علمی محض، نگرش نظری، فلسفی و مذهبی.

هنر بدان جهت که هنر است مطلوب است زیرا هنر کاشف از نبوغ و روشن کننده عشق آدمی است بر شهود و واقعیات آنچنان که باید باشد. اگر یک هنرمند پیش از آنکه هنرمند باشد از حیات معقول برخوردار باشد واقعیات سودمند برای مردم را هدف قرار مي‌دهد زیرا هنر دینی وظیفه دارد تا انسان را از هبوط خاک بر عروج افلاک ببرد و هر اثر هنری که در این تکاپوی فوق العاده موفق تر عمل کند پایدارتر و سازنده تر خواند بود.

رویکردهای هنری در قرآن انواع گوناگونی دارد که شامل نگاه انسانی بجای نگاه الهی، اولویت ساختار هنری بر پیام قرآنی، سوء استفاده از نام قرآن، عدم شناخت قرآن و هنر، شناخت زبان هنر و عدم درک زبان قرآن، پیام هنر، ارزش‌های بر کلام خداوند مي‌باشد.

قصه جزء هنرهای جذاب و بارز در قرآن مي‌باشد که سعی مي‌کند انسان را از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب هدایت نماید. که این شامل ویژگیهایی من جمله سیال بودن در زندگی انسان، تحریک نیروی نهفته در ضمیر انسان، تأثیرات بلا واسطه در انسان، اختیار انتخاب انسان، کشمکش انسان مي‌باشد. اسلوب قصه‌های قرآنی نیز شامل معنویت گرایی، شرکت دادن مخاطب در تکمیل و تفسیر صحنه‌ها و پرده‌ها، ذکر خلاصه داستان در مقدمه مي‌باشد. اهداف قصه در قرآن نیز شامل اثبات وحی و رسالت، الهی بودن منبع ادیان، تأکید بر یگانگی دین، یگانگی دعوت پیامبران، یاری پیامبران توسط خداوند، هشدار و بشارت، بیان نعمت خدا بر پیامبران و … مي‌باشد.

تصویر نیز هنری خاص در اسلوب بیان قرآنی است که اگر گفتار با آنها همراه گردد و عناصر خیال انگیز در آن گرد آید به قسمی که در آن شنیدار به منظره بصری و صحنه‌ی تماشایی تبدیل خواهد شد.

تصویر هنری مؤلفه‌هایی دارد که شامل اندیشه دینی، واقعیت، خیال، عاطفه، زبان و ریتم مي‌باشد. انواع تصویر نیز در قرآن شامل تصویر مفرد و تصویر بافت است.

یکی دیگر از جنبه‌های هنری یا فوق هنری قرآن، موسیقی در آیات و وزین بودن کلمه‌های نورانی قرآن مي‌باشد که از همان ابتدای امر توسط پیامبر مورد توجه قرار گرفت و خیلی از کافران توسط همین موسیقی زیبا و هارمونی کلام الهی جذب آن شدند. موسیقی در قرآن تعریف خاص و بنیادینی دارد که به واسطه آن مي‌توان علم موسیقی را تدوین کرد و تأثیرگذاری آن روی دین و انسان بدون هیچ بحثی پذیرفته شده مي‌باشد بنابراین موسیقی در قرآن شامل چیستی موسیقی آن و موسیقی دین و نحوه اثرگذاری آنها بر هم و قرآن از نگاه ادبیات و موسیقی و همچنین آوا شناسی زبان قرآن را شامل مي‌شود.

علاقمه مندان می توانند جهت دریافت این پایان نامه به کتابخانه مدرسه علمیه حضرت فاطمه (س) تهران راجعه نمایند.