آمنه بیگم یکی از سه پسر و چهار دختر پدری بزرگ، چون علامه مجلسی و مادری عالمه از دختران صدرالدین محمد حسینی‌عاشوری‌قمی بود. داستان ازدواج آمنه، داستانی مشهور است. شاگردی زیرک و فاضل و خودساخته در کنار علامه مشغول تحصیل بود، که علامه قصد ازدواج او را فهمید و پیشنهاد ازدواجی را به شاگرد خود داد و رضایت آمنه را هم بر این ازدواج کسب کرد؛ زمانی که آمنه در پاسخ پیشنهاد پدر گفت: «فقر و تنگدستی، عیب مردان نیست». شب ازدواج بود که ملا محمدصالح مازندرانی، متوجه لطفی که استاد در حقش کرده بود شد و تا سحرگاهان سر بر سجده شکر گذاشت.

آمنه بیگم در فقه و حدیث و تفسیر و ادبیات و شعر سرآمد دوران خود بود و هم‌مباحثه‌ای مناسب برای همسر خود؛ ضمن آن‌که به تدریس زنان نیز مشغول بود. کتبی که از این فاضله، عالمه، صالحه، متقیه به جا مانده است عبارتند از دیوانی از اشعار او، شرح کتاب قواعد عربی الفیه ابن مالک، شرح شواهد سیوطی، تفسیر برخی فرازهای کتاب قواعد الاحکام علامه حلی و کتابی در فقه تا باب عبادات، که ناتمام ماند؛ حتی گفته‌اند که در تدوین بحارالانوار نیز یاری‌گر برادر بود. با وجود این مراتب علمی، آمنه بیگم در زمان‌هایی که فراغت بیشتری داشت، مشغول رسیدگی به دعاوی مردم می‌شد و پاسخ‌گوی مشکلات دینی و اجتماعی آنان بود؛ به‌طوری‌که او را از محبوب‌ترین زنان آن دوره دانسته‌اند.

تعداد فرزندان آمنه را 6 پسر به نام‌های محمدسعید اشرف مازندرانی، محمدهادی اصفهانی، نورالدین محمد، محمدسعید متخلص به اشرف، حسنعلی، ملا عبدالباقی، ملا محمدحسین و دو دختر ذکر کرده‌اند. بزرگان بسیاری از علمای شیعه، نوادگان دختری او هستند؛ بزرگانی چون خاندان طباطبایی، خاندان بروجردی، خاندان بحرالعلوم، خاندان شهرستانی و… .

در تشریح جایگاه علمی و اجتماعی و انتسابات علما به ایشان، نگاهی به آنچه آيت‌الله بروجردي در مورد ایشان نگاشته‌اند، کافی خواهد بود. ایشان در رساله‌اي که درباره سلسله خاندان خود نوشته است به دست‌خط جد اعلايش، سيد محمد طباطبايي‌اصفهاني در پايان رساله خطي مواليد پيامبر و ائمه، پس از نقل داستان ابن قولويه راجع به بازگرداندن حجرالاسود توسط قرامطه به مکه و نصب آن در جاي خود، نوشته است: «اين داستان از جده‌ام، ثقه عالمه فاضله زاهده عابده آمنه از پدرش علامه مولي محمدتقي مجلسي نقل شده است».

از تاریخ وفات این بانوی بزرگ و محل دفن او اطلاعات دقیقی در دست نیست، اما به احتمال زياد، او به همراه خواهرانش در بقعه پدرشان ملا محمدتقي مجلسي يعني آرامگاه کنوني علامه محمدباقر مجلسي دفن شده است؛ چنان‌چه تا مدتی قبل و پیش از انجام تعمیرات بنا، شواهدی از قبر چند زن در اطراف بقعه علامه، قابل مشاهده بود که در تعمیرات از بین رفتند.

منابع
1. اعلام النساء.
2. ریاحین الشریعه.
3. محمدقاسم هاشمي، «گوهري از خاندان مجلسي، آمنه بيگم چشمه جوشان علم و دين»، فرهنگ اصفهان، شماره 5 و 6، بهار و تابستان 76.
4. مشاهیر زنان اصفهان.

صفحات: 1· 2