صدای تلفن همراهت بلند می شود. پیامکی از طرف دوستی به دستت رسیده:
«پنج صلوات برای ظهور امام زمان (عج) بفرست و این پیام را برای 10 نفر دیگر بفرست. تا شب خبر خوشی دریافت می کنی.»
«75 هزار صلوات هدیه به روح …، شما دویست و چهل و دومین نفر هستید یک عدد اضافه کنید و برای دیگران ارسال کنید. لطفا قطع کننده حلقه مبارک نباشید.»
«طرح بزرگ دعای … جهت هدیه به … . شما نفر nام هستید. در صورتی آخرین نفر حلقه بودید با شماره 0936… تماس بگیرید و اطلاع دهید»
(از این نکته بگذریم که از سال گذشته تا کنون با چند نمونه از این شماره ها به طور مداوم تماس حاصل شده و همگی یا خاموشند یا اصلا در شبکه موجود نیستند.) شاید این پیام ها و پیام هایی نظیر این، شما را به سمت تشریک در انجام یک مناسک آیینی سوق دهد و بخواهید دیگران را در این تجربه شخصی دعوت کنید. اما آیا تمامی پیام ها این گونه اند؟
گاهی پیام های «مسخره ای» با ساختار همان داستان های پشت کتاب های ادعیه به دستت می رسند. با این پیام ها چه می کنید؟
پیام کوتاه عرصه ای برای باز نمایی و انتقال فرهنگ شفاهی ما ایرانیان شده است. پس زمینه های فکری ما هنوز در دنیای مدرنیته جاری است. این نکته کلیدی نباید فراموش شود که برای آنکه بتوان در رسانه ای موفق عمل کرد، باید ویژگی های آن را به خوبی شناخت و در قالب آن عمل کرد.
شاید اگر دیروز واقعا افراد از سر ترس گرفتار شدند به عقوبت شخصیت های داستان ها یا از روی جهل، دست به کپی داستان ها می زدند، اما اینک کارکرد این چنین داستان هایی تغییرکرده و کارکردی تفریحی و سرگرمی و طنزگونه یافته اند.
ارسال آنها نیز برای دیگران بسیار آسان تر شده و کافی است تنها اسامی گیرندگان را وارد کرده و با دکمه ارسال در یک لحظه برای گروه کثیری از دوستان و آشنایان یک پیام را بفرستید.
این پیام ها که در بر دارنده یک دستور و همچنین بر پايه اعداد مقدسی نظیر 5 ، 7، 14 و 40 هستند با درون مایه مذهبی سعی در اقناع کاربر دارند؛ اما برخی آگاهانه برای تمسخر و برای پایین آوردن شأنیت یک شخصیت مذهبی و یا تمسخر برخی مناسک است که با بیان طنز، عقلانیت را از آن می زدایند. شاید ما نیز با تجاهل خویش و تنها به دلیل جالب بودن و ایجاد خنده بر لبان دوستان، چنین پیام هایی را برای دیگران ارسال می کنیم و در چرخه جریان و تثبیت چنین پیام هایی وارد می شویم. شاید تولید کننده پیام ها نباشیم، اما یادمان نرود که به چرخه جریان و تداوم چنین پیام هایی پرداخت ایم.
این بار که چنین پیامکی را دریافت کردید، چه می کنید؟
