حضرات معصومین را چنان مقام و منزلتی است که بسان عاجز بودن عقل انسان از درک و فهم کامل پروردگار خویش، از نائل شدن به معرفت کامل ائمه معصومین نیز ناتوان و ضعیف است. لذا از زبان آدمی نباید درباره آنها سخن گفت و فقط می‌بایست معرفیشان را در تعاریف قرآنی، پیامبر(ص) و سایر ائمه جستجو کرد؛ همان‌طور که اهل ایمان به معرفت و محبت پروردگار خویش محتاجند و طالب هدایت در صراط مستقیم‌اند، معرفت و محبت به هادیان و صراط دین نیز برای کمال و سعادت اهل ایمان واجب است؛ آنجاکه در زیارت جامعه کبیره ائمه‌اطهار را محل‌های معرفت خداوند می‌دانیم و اعتراف می‌کنیم که مودت و محبت به شما بر ما واجب شده است:« السلام علی محآل معرفه الله…و لکم الموده الواجبه».
میلاد بانوی اسوه عالم، بهانه‌ای است برای شناخت بهتر و ابراز محبت به ساحت پر از مهر و مهربانی‌اش.
امام صادق علیه‌السلام فرمود: «ما تکاملت النبوه لنبیّ حتّی أقرّ بفضلها و محبّتها»(1) نبوت هیچ پیامبری به تکامل نمی‌رسید، مگر با اعتراف به فضائل حضرت زهرا(س) و محبتش. اگر معرفت به فضائل حضرت فاطمه و محبتش موجب تکامل نبوت انبیاست؛ پس تکامل ایمان نیز در گرو این شناخت و محبت است.
جابر بن عبدالله انصاری از پیامبر خدا(ص) نقل می‌کند که رسول خدا فرمود:«إن الله جعل علیاً و زوجته و ابناءه حجج الله علی خلقه و هم أبواب العلم فی امتی مَن اهتدی بهم هُدی إلی صراط المستقیم»(2)؛ به یقین خداوند چنین قرار داده است که حضرت علی و همسرش و فرزندانش، حجت‌های خداوند بر خلق او باشند و آنان درهای علم در امتم هستند هرکس هدایت به آنان پیدا نمود، به سوی صراط مستقیم هدایت شده است.
امام باقر (ع) فرمود: «والله فطمها الله بالعلم و عن الطَّمث فی المیثاق»(3)؛ به خدا سوگند خداوند فاطمه(س) را از علم گرفت(یعنی مملو و کامل شد) و او را در عالم عهد و میثاق از پلیدی و ناپاکی مبرا گردانید.
هنگامی‌که آیه «قل لا أسئلکم علیه أجرا ًالا الموده فی القربی» نازل شد، از رسول خدا پرسیدند این خویشاوندانت که مودت و محبت به آنها بر ما واجب شده است، چه کسانی هستند؟ فرمود: حضرت علی و فاطمه و دو پسران او …علیهم السلام . رسول خدا فرمود: هرکس بر محبت آل محمد بمیرد، شهید؛ آمرزیده شده و مؤمن کامل از دنیا رفته است و هرکس با دشمنی آل محمد(ص) از دنیا رود، در روز قیامت در حالی وارد محشر می‌شود که در پیشانی او نوشته شده است «مأیوس از رحمت خدا».(4)
مشخص است که نشانه صداقت در ادعای دوستی اهل بیت، پیروی از ایشان است. چنانچه امیرمؤمنان فرمود: «مَن أحبّنا فلیعمل بعلمنا»(5)؛ هرکس ما را دوست دارد، باید مثل ما عمل کند.
رسول خدا فرمود: «دوستی حضرت فاطمه (س) در صد موضع و محل خطرناک به کار آید و فایده رساند؛ آسان‌ترین آن مواضع مرگ، قبر، صراط و میزان است.»(6)
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كس فاطمه را آنسان كه حق معرفت اوست شناخت، همانا كه ليله‌القدر را ادراك كرده است. علامه حسن‌زاده آملی در شرح حدیث فوق می‌فرماید: «مراد از «يك ليلة القدر» وجود ذي‌جود فاطمه زهرا، حقيقت ام‌الكتاب است كه از او يازده قرآن ناطق و حجة الله نازل شده است؛ لذا حضرت زجاجة الوحى و ثمرة النبوة، فاطمة العارفة بالاشياء را «ام الائمه» ناميده‌اند.»(7)
امام خمینی (ره) در روز میلاد حضرت فاطمه(س) در سخنانی در توصیف صدیقه طاهره اشاره می‌کند: «من راجع به حضرت صدیقه- سلام اللَّه علیها- خودم را قاصر میدانم که ذکری بکنم، فقط اکتفا میکنم به یک روایت که در کافی شریفه است و با سند معتبر نقل شده و آن روایت این است که حضرت صادق- سلام اللَّه علیه- می‌فرماید: فاطمه سلام اللَّه علیها بعد از پدرش ۷۵ روز زنده بودند در این دنیا، و حزن و شدت بر ایشان غلبه داشت و جبرئیل امین میآمد خدمت ایشان و به ایشان تعزیت عرض میکرد و مسائلی از آینده نقل میکرد.
ظاهر روایت این است که در این ۷۵ روز مراودهای بوده است، یعنی رفت و آمد جبرئیل زیاد بوده است و گمان ندارم که غیر از طبقه اول از انبیای عظام درباره کسی این‌طور وارد شده باشد که در ظرف ۷۵ روز جبرئیل امین رفت و آمد داشته است و مسائل را در آتیهای که واقع میشده، ذکر کرده باشد و آنچه که به ذریه او میرسیده است در آتیه، ذکر کرده است و حضرت امیر هم آنها را نوشته است، کاتب وحی بوده است حضرت امیر؛ همان‌طوری که کاتب وحی رسول خدا (ص) بوده است- و البته آن وحی به معنای آوردن احکام، تمام شد به رفتن رسول اکرم- کاتب وحی حضرت صدیقه در این ۷۵ روز بوده است.
مسئله آمدن جبرئیل برای کسی یک مسئله ساده نیست. خیال نشود که جبرئیل برای هر کسی میآید و امکان دارد بیاید. این یک تناسب لازم است بین روح آن کسی که جبرئیل میخواهد بیاید و مقام جبرئیل که روح اعظم است،…. تا تناسب بین روح این کسی که جبرئیل میآید پیش او و بین جبرئیل که روح اعظم است نباشد، امکان ندارد؛ این معنا و این تناسب بین جبرئیل که روح اعظم است و انبیای درجه اول بوده است؛ مثل رسول خدا و موسی و عیسی و ابراهیم و امثال اینها، بین همه نبوده است، بعد از این هم بین کسی دیگر نشده است. حتی درباره ائمه هم من ندیدهام که وارد شده باشد این‌طور که جبرئیل بر آنها نازل شده باشد، فقط این است که برای حضرت زهرا- سلام اللَّه علیها- ست که آنکه من دیدهام که جبرئیل به طور مکرر در این ۷۵ روز وارد میشده و مسائل آتیهای که بر ذریه او میگذشته است، آن مسائل را میگفته است و حضرت امیر هم ثبت میکرده است و شاید یکی از مسائلی که گفته است، راجع به مسائلی است که در عهد ذریه بلندپایه او حضرت صاحب- سلام اللَّه علیه- است، برای او ذکر کرده است.»(8)
پی‌نوشت
1. فاطمه الزهرا بهجة القلب المصطفی، ص86
2. شواهد التنزیل، حافظ حسکانی حنفی، ج 1، ص58-59
3. کافی، کلینی، ج1، ص 460
4. تفسیر کشاف، ج3، ص 467
5. تحف العقول
6. آیت الله دستغیب، صدیقه کبری فاطمه الزهرا، ص19
7. جلد دوم شرح دفتر دل- شارح:استاد صمدی آملی
8. از بیانات امام خمینی در جمع بانوان جامعه الزهراء (یازدهم اسفند ۱۳۶۴)
