بچه اگر از همان طفولیت هم غیبت بکند ، نباید بگویید هنوز که مکلف نشده است و یا هنوز تکلیف بر عهده اش نمی باشد . نه ، عادت می کند . چطور بچه اگر قبل از تکلیف سیگار بکشد و یا معتاد شود قبول نمی کنید که بگویید چون بچه است و هنوز مکلف نیست ، چه اشکالی دارد که هروئینی بشود . یا چون هنوز مکلف نیست ، تریاکی یا سیگاری بشود . اشکالی ندارد . نه ! شما می گویید چه فرقی می کد ؟ انسان است وقتی که عادت کند ، ضایع می شود . این هم عادت به کار بدی است . بچه که انجام بدهد ، دیگر بدتر است . غیبت چه فرقی با آن کارها می کند ؟ اگر بچه به یک کار بدی معتاد شد و وقتی هم که بزرگ شد دیگر نتوانست آن کار را ترک کند ، چقدر از پدر و مادری که جلو ی او رانگرفته اند ناراحت می شود .(کتاب : مثل ها و پندها ج 2 )

امام حسن مجتبی علیه السلام روزی فرزندان خود و فرزندان برادر خود را دعوت کردند و به ایشان فرمودند:

أَنَّهُ دَعَا بَنِیهِ وَ بَنِی أَخِیهِ فَقَالَ إِنَّكُمْ‏ صِغَارُ قَوْمٍ‏ وَ یُوشِكُ أَنْ تَكُونُوا كِبَارَ قَوْمٍ آخَرِینَ فَتَعَلَّمُوا الْعِلْمَ فَمَنْ یَسْتَطِعْ مِنْكُمْ أَنْ یَحْفَظَهُ فَلْیَكْتُبْهُ وَ لْیَضَعْهُ فِی بَیْتِهِ.

همه شما کودکان اجتماع امروز هستید و امید می رود که بزرگان اجتماع فردا باشید. پس دانش بیاموزید و در کسب علم کوشش کنید و هرکدام حافظه قوی ندارید که مطالب استاد را حفظ کنید آنها را بنویسید و در منزل نگهداری کنید تا در مواقع لزوم مراجعه کنید.(بحارالانوار ج2 ص 152)

پاورقی :

این نکات را آیت الله حائری شیرازی در مورد تربیت کودکان بیان کرده اند.

این حرف من نیست ها ، خدا فرموده که : ” از صبر و نماز کمک بگیرید” . ما مادرهای دست خالی ، ما مادر های نابلد ، ما مادرهای ناقص ، ما مادرهای بی سرمایه ، ما مادرهای نا توان ؛ آیا جز مدد گرفتن از ریسمانی که خدا برای مان پایین انداخته ، راه دیگری داریم؟

شما را نمی دانم ، ولی من خیلی وقت ها هنگ می کنم ! نمی دانم باید چه کار کنم ؟ چه عکس العملی در قبال فلان رفتار پسرهایم نشان بدهم که درست باشد ؟ چطور حرف بزنم که تأثیر بگذارد ؟ گاهی حتی نمی دانم بخندم یا گریه کنم ؟ اینطور وقت ها می دوم سمت سجاده ی مهربانم ! بازش می کنم و چادری که سالهاست هم نفس نمازها و زیارت هایم بوده سرم می اندازم ، می ایستم رو به خدا….بغض می کنم ، می گویم : خودت امر کردی دستم که خالی شد ، کار که بلد نبودم ، هاج و واج که مانده بودم و انگشت به دهن ، با تو حرف بزنم ، خوب من آمدم ،  ریسمانت را بیانداز که دارم غرق حیرت هایم می شوم! همانجا نیت می کنم و شروع می کنم به حرف زدن…گاهی آلوچه آلوچه با اشک ، گاهی با سوال ، گاهی با دلتنگی فقط و گاهی ساده و آرام ! سلام که می دهم ایمان دارم یک راهی باز شده ، یک دستی آمده توی کار ، یکی اصلا دست مرا برده و خودش رسانده به آن طناب نجات…. باور کنید نمازهای بی وقت ، نماز های وسط روز ، نمازهای یواشکی این مدلی یک جور خوبی کارم را راه انداخته که دلم نیامد به شما هم نگویم : که هر وقت کم آوردید بدوید سوی سجاده هاتان!

می شود این نمازها را همیشگی خواند . مثلا روزی دو رکعت نماز هدیه به خانم فاطمه زهرا سلام الله علیها ، یا امیرالمونین علیه السلام و یا…. شخصی را می شناسم که از نوزادی دخترش تا الآن که ۱۳ ساله است هر شب دو رکعت نماز هدیه به حضرت رقیه سلام الله علیها خوانده و دخترش را به ایشان سپرده است  و دوستی که موفقیت آقاپسرش در کار و تحصیل و ازدواج خوب و…زبانزد است ، در جواب جوان تر ها که دنبال رمزی ، یا وردی بودند گفته بود ؛ سالهاست هر شب دو رکعت نماز هدیه به حضرت زهرا سلام الله علیها خوانده ام و همه چیز پسرم را به ایشان سپرده ام!

خلاصه که خداوند خوب امری فرموده اند…بشتابیم به سوی رستگاری!

منبع : ابناءالهدی

مثل هر ویژگی دیگری که دوست دارید در بچه هایتان وجود داشته باشد، باید اول خودتان دست به کار شوید. اگر بچه کتاب را دست پدر و مادرش ببیند، حتما علاقه اولیه به مطالعه در او شکل خواهد گرفت.

اما برای پرورش بیشتر این علاقه راهکارهایی وجود دارد. راهکارهایی که در وهله ی اول به کودک نشان دهد کتاب جزئی از زندگی روزمره ماست.

• اصولا ما می توانیم با استفاده از جذابیت ذاتی موجودی به اسم جایزه و قرار دادن کتاب در این جایگاه، این جذابیت را به کتاب هم منتقل کنیم. البته باید حواسمان به دو نکته باشد. یکی جو دادن قبل از تهیه کتاب. مثلا بگوییم: اگر فلان کار را بکنی، برات یه کتاااااب می گیرم! یه کتاب جالب و خوب و …. و دوم این که واقعا سعی کنیم کتاب هامان  جذاب باشند. خوب است که وقتی موقع وفای به عهدمان شد، دست بچه را بگیریم و با هم به کتاب فروشی برویم. بگذاریم بچه ها کتاب ها را ببیند و خودشان انتخاب کنند.

• بله ! می دانم خیلی کار تکراری و پیش پا افتاده ای به نظر می رسد. ولی انصافا ما چقدر کتاب هدیه می دهیم؟ گاه و بیگاه؟ در مناسبت های مختلف یا همین طوری بدون مناسبت؟ می شود سوغاتی گرفتن کتاب را هم به صورت جداگانه ذکر کرد. حتی وقتی همراه با خود بچه ها به سفر رفته اید برای خودتان کتاب بگیرید.

• خوب است بچه ها در تعاملات مادر و پدرشان با اطرافیان کتاب را یک پای ثابت ببینند. بدانند که  ما خیلی وقت ها که می رویم خانه ی مامان بزرگ، ازشان کتاب قرض می گیریم. یا دایی که به خانه ما می آید،  موقع رفتن از ما کتاب قرض می گیرد.

• درست است اوضاع کاغذ و چاپ باعث بالا رفتن قیمت ها شده اما خوب است تا جایی که می شود بچه ها بدانند در یک بازه ی زمانی مشخص جیره ی کتابی دارند که برایشان تهیه می شود و والدینشان آن را برایشان ضروری می دانند؛ مثل غذاشان.

• بچه ها را توی یک کتابخانه  عضو کنید و با هم بروید کتاب بگیرید. بعضی کتاب خانه های اختصاصی میز و صندلی مخصوص کودکان دارند. حتی زمانی را به کتاب خواندن در آن فضا اختصاص بدهید. این جوری هم یک زمان اختصاصی با هم بودن هم دارید و هم بچه ها امانت داری و چیزهای جانبی دیگر را  یاد می گیرند.

• خانوادگی بنشینید و هر شب یک بخش کوتاه از یک کتاب را بخوانید. می شود همیشه یک نفر خواننده باشد. می شود این مسئولیت بین اعضای خانواده بچرخد. وقتی بچه ها باسواد شدند می توانیم این مسئولیت را به آن ها  بدهیم یا می توانیم زمان مشخصی را برای تمام خانواده در هر شب تعیین کنیم. بدون تلویزیون و تلفن و رایانه و هر کس مشغول خواندن کتاب خودش شود.

• بچه های باسواد را تشویق کنید به نوشتن معرفی کتاب و بعد نقد و نظر. هرچند کوتاه و ابتدایی. این طوری کم کم تبدیل می شوند به کتاب خوان های حرفه ای و با نگاه نقادانه.

• سال اول دبستان خیلی حیاتی است. یعنی یک فرصت طلایی است برای کتاب خوان کردن بچه ها. باید تا بچه خودش ذوق سوادش را  دارد کاری کنیم که مزه کتاب برود زیر دندانش. این طوری دیگر باید به زور کتاب را از دستش بگیرید!

• سعی کنید کتاب ها و قصه ها را با صدا و شیوه های جذاب برای بچه ها بخوانید. متناسب با شخصیت ها صدایتان را تغییر دهید و با صورتتان حالت های مختلف را نشان بدهید.

• هفته نامه ها، ماه نامه ها و به طور کلی مجلات گزینه های خوبی برای علاقه مند کردن بچه ها به مطالعه هستند. چون مطالب متناسب با مسایل روز و مناسبت ها دارند.

• مشترک مجله ها یا انتشاراتی ها شدن برای بچه ها جذابیت فوق العاده ای دارند. این که کتاب ها و مجله ها خودشان بیایند دم خانه و اسم بچه ها روی پاکتشان باشد، خاطرات فراموش نشدنی را برای آن ها رقم می زند.

• گاهی جواب سؤال های بچه ها را خودتان ندهید. آن ها را به کتاب ها ارجاع بدهید و نحوه استفاده از کتاب ها بویژه کتاب های مرجع را یادشان بدهید.

• از بچه های کتاب خوانتان جلوی بقیه تعریف و تمجید کنید. بگویید از وقتشان خوب استفاده می کنند و اطلاعات خوبی دارند.

• هر شب قبل از خواب برای بچه ها کتاب بخوانید یا بچه های باسواد را عادت دهید خودشان کتاب بخوانند. این کار را به یک رسم خانوادگی تبدیل کنید.

• تعدادی کتاب را جلوی چشم بچه ها و در دسترس، در خوش نشین خانه قرار دهید. هر وقت آن کتاب ها خوانده شدند، جایشان را با کتاب های کتاب خانه اصلی تان عوض کنید.
• یک روز در هفنه مثلا جمعه ها، جلسه ی خانوادگی کتاب برگزار کنید. هر کسی در مورد کتابی که در آن هفته خوانده صحبت کند. بچه ها خلاصه ی کتاب شان را با بازی و نمایش تعریف کنند.
• برای بچه ها کتاب خانه اختصاصی تهیه کنید. کمدی را به عنوان کتاب خانه برایشان در نظر بگیرید.
• “گردش با کتاب”! می تواند عنوان گردش های هفتگی یا ماهانه شما باشد به صرف خوراکی و غذای محبوب بچه ها در پارک و البته کتاب خواندن!
• سعی کنید همیشه در انتخاب کتاب وسواس به خرج دهید. بخصوص در اوایل کار کتاب های جذاب و البته مفید نقش مهمی دارند.
• برای بچه ها مهر مخصوص با نام خودشان تهیه کنید تا در صفحه ی اول کتاب هایشان بزنند.

منبع : هدیه مهربان ترین

راهکارهای مناسب برای والدینی که می خواهند کودکشان حرف شنو باشد.  بیشتر مادران در رویای خود هم نمی‌بینند فرزندشان روزی حرفشان را براحتی گوش کند و مطیع آنها شود. معمولا پدران، ساعات کمتری را با فرزندان می‌گذرانند و کمتر بر سر مسائل پیش پاافتاده و جزئی با آنها بحث می‌کنند.

از این رو جذبه‌شان بیشتر حفظ می‌شود، اما مادران بیشتر با فرزندشان هستند و کارشان دشوارتر است. در اینجا راهکارهایی معرفی می‌کنیم که به هر پدر و مادری کمک می‌کند فرزندان حرف‌شنوتری داشته باشند:

ادامه »

چند وقت پیش با مادری که یک پسربچه چهار ساله داشت، رفته‌بودیم پارک. پسرش هر گربه‌ای که می‌دید با چوب دنبالش میکرد و به قول خودش صدای اژدها درمی‌آورد تا گربه‌ها را بترساند. اگر چند دقیقه می‌گذشت و گربه‌ای سرراهش قرار نمی‌گرفت، چوب بیکارش را به تن و بدن درخت و بوته‌ها می‌کوبید. کمی صبر کردم تا مادرش تذکری بدهد، وقتی دیدم خبری نشد به بچه گفتم :”خاله گربه‌ها گناه دارن، ببین چقدر می‌ترسن…” مادر پرید وسط حرفم که :” ولش کن. اتفاقا من دوست دارم یک رگ خشونت هم داشته‌باشه.”

دوست من نه یک زن عامی است و نه یک مادر بی‌مبالات. اتفاقا از آن مادرهای خوره‌ی کتاب‌ها و سایت‌های تربیت و روانشناسی است، اما… افسوس و صد افسوس که انگار هنوز در گوشه ذهن هر ایرانی دیوی هست که مدام زمزمه می‌کند :”گرگ باش تا گرگ‌ها نخورنت”.

*****

حسن نراقی در  یکی از فصل‌های کتاب خواندنی و ارزشمند “جامعه شناسی خودمانی” به نام “ما و میل به ویرانگری”، میل به ویرانگری را از جمله خصوصیات جامعه شناختی ایرانیان معرفی می‌کند و آمار و ارقام مستندی می‌آورد تا نشان‌مان دهد ما ایرانی‌ها با چه ولع حیرت انگیزی به کار تخریب جنگل‌ها، منابع طبیعی‌، اسطوره، تاریخ و هرچه برای‌مان اهمیت حیاتی دارد مشغولیم.

رفتارهایی از قبیل مصرف حریصانه منابع انرژی، خشونت‌ علیه طبیعت و حیوانات، لذت درک ناشدنی‌مان برای تماشای صحنه‌های زد و خورد و حتی اعدام، خلیفه‌کشی و تخریب هرکه از حکومت خلع می‌شود،  اصرارمان به رها کردن زباله در محیط حتی اگر سطل زباله دو متر آن‌طرف‌تر باشد و…. جزء عادات روزانه‌مان شده و وای بر ما اگر مادر باشیم و این صحنه‌ها برای‌مان عادی شده‌باشد.

کاری به ریشه‌های تاریخی و جامعه شناختی این صفت که ظاهرا هم در ما دیرپاست ندارم، اما آن چه من احساس می‌کنم این است که زمزمه ی شوم “گرگ باش تا گرگ‌ها نخورنت” گاهی به‌صورت “بخور تا بقیه نخورن”، “مصرف کن تا بقیه تموم نکردن”  تغییر شکل می‌دهد و می‌شود آنچه دارد می‌شود.

فاجعه همین جا پشت در است و اگر این نسل از ما صلح و دیگر خواهی و صرفه‌جویی را یاد نگیرند، بی‌معطلی وارد اتاق‌های‌مان می‌شود. برای نجات نسل آینده هیچ راهی جز تربیت درست‌شان نداریم، و الا با سرمایه ناچیزی که از منابع داریم برای‌شان به ارث می‌گذاریم، خودشان را به دست خودشان نابود خواهند کرد.

****

آن روز باید به دوستم می‌گفتم آدمی که با درخت و گل و گربه دوست نباشد، آدمی که از بچگی به ترساندن و تخریب عادت کند، بی‌تردید روزی یکی از قربانیانش خودش خواهد بود.