به کودکان باید نه وعده داد و نه وعده از آنها گرفت. روابط ما با فرزندانمان باید بر اساس اعتماد و اطمینان باشد.

وقتی پدر یا مادر برای تأیید گفته خود مجبور است وعده بدهد، یعنی دارد اقرار می‌کند که «وعده داده نشده‌اش» اعتبار ندارد و قابل اعتماد نیست.

وعده‌ها باعث می‌شوند که توقعات غیرواقعی در کودکان به وجود بیاید. وقتی به کودک وعده داده می‌شودکه او رابه باغ وحش ببرند، او آن وعده را یک تعهد به حساب می‌آورد و فکر می‌کند که براساس این تعهد، در روز موعود نه باران خواهد بارید، نه اتومبیل عیب و ایرادی پیدا خواهد کرد و نه خود او مریض خواهد شد.

از طرفی نباید از کودکان وعده گرفت که درآینده رفتاری خوب داشته باشند یا رفتار بدشان را اصلاح کنند. وقتی کودک وعده‌ای ناخواسته می‌دهد، وعده‌ای که متعلق به خود او نیست، در واقع چکی بانکی می‌کشد که در آن بانک اصلاً حساب ندارد. ما نباید مشوق و محرک این قبیل اعمال فریب‌آمیز باشیم.

احاديث متعددى نیز دروغ گويى به كودكان را اكيدا منع مى نمايد.

مثلا:
1. عبدالله بن عامر خاطره اى را كه از رسول خدا صلى الله عليه و آله داشت ، چنين نقل مى كند: جاء رسول الله بيتنا و اءنا صبى صغير، فذهبت اءلعب فقالت لى اءمى : يا عبدالله ! تعال اءعطيك . فقال رسول الله : ما اءردت اءن تعطيه ؟ قالت : اءردت اءن اءعطيه تمرا قال اءما اءنك لو لم تفعل ، لكتب عليك كذبه ؛ كودكى خردسال بودم كه رسول خدا به خانه ما آمد. رفتم بازى كنم كه مادرم به من گفت : عبدالله ! بيا تا به تو چيزى بدهم . رسول خدا فرمود: چه مى خواستى به او بدهى ؟ مادرم گفت : مى خواستم به او خرما بدهم . ايشان فرمود: آگاه باش ، كه اگر قصدت آن نبود كه به او چيزى بدهى ، دروغى به پايت نوشته مى شد. )) (1)

2. رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: ان الكذب لا يصلح منه جد و لا هزل و لا اءن يعد الرجل ابنه ثم لا ينجز له ؛ دروغ ، جدى و شوخى آن شايسته نيست و نه اين كه مردى به فرزندش وعده دهد و آن گاه به آن وفا نكند. )) (2)

3. امام كاظم عليه السلام فرمود: اذا وعدتم الصغار فاءوفوا لهم فانهم يرون اءنتم الذين ترزقونهم و اءن الله لا يغضب بشى ء كغضبه للنساء و الصبيان ؛ هرگاه به كودكان وعده داديد، بدان وفا كنيد، چون كه آنان تنها ما را روزى رسان خود مى دانند و خداوند براى چيزى چون زنان و كودكان خشمگين نمى شود. )) (3)

بدين ترتيب روايات صريحا دروغ گويى به كودكان و وعده دادن هاى دروغين را به آنان منع مى كنند؛ پس در اين جا سه گروه روايت داريم : گروهى كه مطلقا دروغ را منع مى كنند؛ دسته اى كه مطلقا خلف وعده را منع مى نمايند و گروهى كه مشخصا دروغ گويى به كودكان را منع مى كنند. اگر ما باشيم و اين روايات ، به راحتى مى توان نتيجه گرفت كه نبايد به كودكان - به عنوان كودك - دروغ گفت .

***منابع:

1- احمد بن حسين بن على بيهقى ، السنن الكبرى ، ج 10، ص 198.
2- محمد محمدى رى شهرى ، ميزان الحكمه ، ج 3، ص 2675.
3- احمد نراقى ، معراج السعاده ، ص 575.

تنظیم: مریم اکبری