این پایان نامه به راهنمایی سرکار خانم فاطمه شیرازی کیا و به همت خانم اعظم ایمانی تووین شده است.

چکیده:
خود فراموشی به‌عنوان یک آسیب هویتی، از قدیم‌الایام گریبان گیر انسان بوده است و انسان از دردهای ناشی از آن می‌نالیده و در رفع آن کوشیده است. تلاش در جهت بررسی ماهیت، عوامل و آثار آن از دیدگاه قرآن و روایات، هدف اصلی این تحقیق است. ضمن بررسی و تحلیل مفهوم «خود» و «فراموشی» از حیث لغت و اصطلاح و کاربردهای قرآنی روشن‌شده است که مقصود از خود، همان ذات و روح انسان است که از خدا نشأت‌گرفته و به‌سوی او بازمی‌گردد و مراد از فراموشی هم، وانهادن، نادیده گرفتن و غفلت است و درنتیجه، خود فراموشی نادیده گرفتن و از دست دادن حقیقت و هویت انسانی خود و اعراض و بریدن از خط سیر صحیح و تکاملی حیات انسانی است.
سپس خود فراموشی از دیدگاه قرآن بررسی‌شده است که در اصطلاح، معنای مستقل خاص برای خود فراموشی در قرآن و روایات نمی‌توان یافت. اما با تعابیر دیگری آمده که تقریباً دارای همان مفهوم یا قریب به مفهوم خود فراموشی‌اند. از قبیل انساء نفس و نسیان نفس، عدم معرفت، جهل به نفس، که از زاویه‌های مختلف به این آسیبِ عارض بر حقیقت و هویت اصلی انسان اشاره می‌کند. اوصافی نیز برای خود فراموشی در آیات ذکرشده‌اند: فسق، سفاهت، نفاق، جهنمی بودن، زیانکاری، همچنین عوامل و اسباب خود فراموشی نیز عبارت است از: دنیاگرایی، خدا فراموشی، شیطان، پیروی از هوای نفس، گناه، خودپسندی، غفلت. با توجه به آیات قرآن کریم خداشناسی، خودشناسی، یاد خدا، توجه به دعوت پیامبران، بررسی اعمال گذشته و محاسبه نفس، به یادآوردن آخرت و به یاد کیفر اعمال بودن، به یادآوردن نعمت‌های الهی به‌عنوان درمان خود فراموشی مورد تحلیل و بررسی قرارگرفته است.