این كتاب كه در بین علماء و محققان از جایگاه والائی برخوردار است. در ذكر علماء و زندگی نامه، اساتید، شخصیت، شاگردان و علم آنها و نكات قابل توجه دیگری در خصوص زندگی علماء و مترجمین می باشد و در واقع دایره المعارفی در مورد جمیع علماء است، كه از مسائل مختلف در احوال علماء بحث كرده و از همه علماء به خصوص كسانی كه شهرت كمی نیز دارند، در این كتاب بحث شده است. كتاب حاضر بر اساس حروف الفبا تنظیم شده و در ترجمه هر شخص اسم شبیه به آن شخص را هم آورده است و در پایان هر جلد فهرست اعلام، اوطان و فهرست عامه را نیز آورده است.
مؤلّف:
میرزا محمد باقر موسوی خوانساری (م 1313 هـ . ق)
زندگی نامه:
عالم و فرزانه اندیشمند، رجالی صاحب نام میرزا محمدباقر موسوی خوانساری در سال 1226 هـ . ق در خوانسار دیده به جهان گشود. وی پس از تحصیلات ابتدایی به نجف اشرف مشرف و از محضر علماء آن عصر تلمذ كرد. پدر او كه از علماء نامدار و فقهای عصر خود بوده در تربیت ایشان نقش مهمی را ایفا كرده است.
اساتید:
سید ابراهیم موسوی قزوینی (صاحب ضوابط)، شیخ حسن (صاحب جواهر) و …
تألیفات:
احسن العطیه فی شرح الالفیّه للشهید، طرف الاخبار لتحف الأخیار، تلخیص مجموعه ورّام ادب السان، جواهر الآثار و جوائز الأبدار، النهریه، قرّه العین و سرور النشأتین و رساله های دیگر.
وضعیت نشر:
این كتاب در هشت جلد با تحقیق شیخ اسد الله اسماعیلیان به زبان عربی به وسیله انتشارات دار الاسلامیه بیروت در سال 1411 هـ . ق به چاپ رسیده است.
رسول خدا صلی الله علیه و آله :
إنَّ اللّهَ حَرَّمَ الجَنَّةَ عَلى مَن ظَلَمَ أهلَ بَيتي أو قاتَلَهم أو أغارَ عَلَيهِم أو سَبَّهُ؛
خداوند بهشت را بر كسى كه به اهل بيت من ستم كند يا با آنان بجنگد، يا ايشان را مورد تاخت و تاز قرار دهد، يا ناسزايشان گويد، حرام كرده است.
ذخائر العقبى، ص20