باز هم ماه رمضان و سریال‌های مناسبتی…

امسال سیروس مقدم بعد از موفقیت در سریال پایتخت 3، مدینه را به روی آنتن برد تا بتواند نظر بینندگان را به خود جلب کند. داستان مدینه توسط سعید نعمت‌الله، یکی از بهترین نویسندگان سال‌های اخیر نوشته شده است. همکاری سیروس مقدم و نعمت‌الله نیز در نوع خود بسیار جالب است؛ چراکه مخاطب منتظر کاری شگرف از آنها است.

مشکلات زنان و خانواده، نامادری، فرزندخواندگی، رِبا و نزول، ازدواج، اعتیاد، نابینایی، فقر، فساد، تبهکاری و…؛ همه و همه از جمله مقولاتی بودند که سیروس مقدم سعی داشت با ظرافت در سریال 30 قسمتی خود، بگنجاند و به هر کدام از آنها اشاره‌ای هر چند گذرا داشته باشد.

سریال مدینه، داستانی کاملاً زنانه است که ویژگی‌ها و خصوصیات خاص خود را دارد. “مدینه” قصه زنی است به نام مدینه با بازی پریوش نظریه. جهان، همسر مدینه، فوت کرده و او تصمیم دارد تنها دارایی جهان؛ یعنی کارخانه تولید مواد غذایی را با کمک بهمن (فرزند جهان) اداره کند، اما در این میان موانع بسیاری وجود دارد. یکی از جدی‌ترین آنها، روحی (همسر اول جهان) است. مدینه و روحی هر دو زمانی همسر جهان بوده‌اند، اما یکی از آنها در قعر ناکامی ‌و سرخوردگی و دیگری در قله پیروزی و آرامش ایستاده است.

هر دو مادر هستند، اما هرکدام با مرام و مسلک خودشان مادری می‌کنند. روحی مادری است بی‌تجربه و فاقد توانایی‌های لازم در اداره زندگی زناشویی و تربیت فرزند که نتوانسته زندگی موفقی را در کنار جهان داشته باشد و ظاهراً تنها پیوند او با جهان، فرزندشان، بهمن است، اما خاطرات جهان و قاب عکس او که همیشه به دیوار است نشان می‌دهد که روحِ روحی حتی تا سال‌ها بعد از جدایی، با جهان پیوند دارد.

بهمن نیز گویی بیشتر به سمت نامادری خود گرایش دارد. اخلاق و روحیات او به مدینه بیشتر نزدیک است تا مادرش. همسر اول جهان به سبب جدایی و ناکامی ‌در ازدواج، دچار مشکلات روحی بسیاری است. او در ازدواج با جهان شکست خورده و اکنون با وجود مدینه خود را در مقابل او و در آستانه از دست دادن بهمن می‌بیند و به همین سبب وارد رقابت با مدینه می‌شود تا شاید ناکامی‌گذشته را به نوعی با به دست آوردن بهمن جبران کند. بدون اغراق یکی از نقش‌های موفق سریال را شبنم مقدمی ‌در نقش روحی ایفا کرد. در واقع، او با چهره‌ای جدید و خاکستری در این سریال ظاهر شد و توانست در مقابل مدینه به خوبی ایفای نقش کند.

و اما مدینه… زنی که توسط سیروس مقدم و نعمت‌الله بسیار اغراق‌شده به تصویر درآمد. او یک نمونه آرمانی است؛ زنی باثبات و استوار که تمام مسائل را می‌داند، هیچ‌گاه اشتباه نمی‌کند، همه به او تکیه می‌کنند، حرف آخر را می‌زند و در مجموع؛ کل داستان بر محور تصمیمات او می‌چرخد. استقلال و مدیریت مدینه مثال‌زدنی است. تصویری که این روزها کمتر در رسانه از زنان ارائه داده می‌شود.

مدینه در طول قصه، فراز و نشیب‌های زیادی را پشت سر گذاشته، اما هرگز تسلیم نشده است. مدینه روایت زنی است که هم قهرمان است و هم ضدقهرمان. او هیچ‌گاه مانند روحی طعم مادر بودن را نچشیده است، اما برای بهمن کمتر از مادر نبوده است. شاید در شخصیت‌پردازی مدینه اغراق شده باشد، اما بی‌تردید او نمونه خوبی است از زنان سرزمینمان. رفتار و منش مدینه و چگونگی برخورد با مشکلات از جمله نابینایی‌اش ستودنی بود. شاید او هرگز مادر نشده باشد، اما به خوبی شیوه و مرام مادری کردن را می‌داند. روحی و مدینه هر دو برای خلاص‌کردن فرزندشان از مخمصه و گرفتاری، تلاش می‌کنند، اما هرکدام به شیوه خودشان. هر دو از عاطفه مادریشان مایه می‌گذارند، اما با روش‌های مختلف؛ یکی با احساسات کور و دیگری با منطق.

از سوی دیگر با شخصیتی تأثیرگذار به نام عزیز (برادر روحی) مواجهه می‌شویم. شاید در نگاه اول، بودن و یا نبودن عزیز فرقی در جریان قصه ایجاد نکند، اما هر چه داستان به پیش می‌رود مخاطب ارتباط بیشتری با شخصیت او برقرار می‌کند. مجید صالحی با بازی بسیار قوی و تکنیکی‌اش در سریال مدینه موفق شد نقش یک معتاد را به خوبی ایفا کند. او نشان داد که اعتیاد قابل درمان است. او با نقش خود گوش‌زد می‌کند که اعتیاد پایان راه نیست. می‌توان به زندگی ادامه داد و حتی گاهی زندگی کردن را به دیگران یاد آوری کرد. بالاتر از همه این‌ها، می‌توان عاشق شد. در کل عزیز نماد کسی است که به ته خط رسیده، اما باز هم امیدوار است و دست از تلاش بر نمی‌دارد.

بررسی زندگی بهمن و‌ هانیه نیز به عنوان نقطه‌عطف این سریال، ضروری به نظر می‌رسد؛ زنی که از سویی در دوران عقد باردار شده است و از سوی دیگر شوهرش گرفتار مسائل اقتصادی و مشکلات شغلی شده است.‌ هانیه و بهمن هر دو بی‌تجربه و جوان هستند، هر دو خواهان زندگی بدون دغدغه هستند، اما این امر برایشان ممکن نیست.‌ هانیه در ابتدای فیلم در نقش دختری بسیار حساس و عاطفی ظاهر می‌شود که در ابتدای زندگی مشترک، ناگهان، نقش مادری را می‌پذیرد. بارداری او زمانی رخ می‌دهد که او هنوز به خوبی در نقش همسری جا نیفتاده است، چه رسد به مادری. در طول داستان و با رخ دادن حوادث متعدد، از لحاظ شخصیت دچار دگرگونی‌های بسیاری می‌شود. در آخر فیلم او به زنی پخته تبدیل شده که با فرزندی در آغوش، پذیرای بهمن می‌شود. بی‌شک باید گفت فراز و فرودهای زندگی ‌هانیه و بهمن است که بیننده را تا انتهای سریال، به دنبال خود می‌کشاند.

در مجموع باید گفت، تمام شخصیت‌های فیلم از جمله مدینه، روحی،‌ هانیه بهمن و عزیز به خوبی به تصویر در آمده‌اند. در قسمت پایانی سریال، انسجام و وحدت در خانواده به خوبی نمایش داده شد. در کنار هم بودن، دوست داشتن، محبت کردن و حمایت کردن؛ از جمله مفاهیم مهمی ‌بود که به‌طور پیوسته در طول سریال تکرار می‌شد. شاید یکی از سکانس‌های تأثیرگذار برخورد ناگهانی مدینه و بهمن در ایستگاه تاکسی بود؛ صحنه‌ای مدینه مدام به بهمن یادآوری می‌کند که «ما چیزی از دست نداده‌ایم. مهم خانواده است که در کنار هم هستند و تک‌تک اعضای خانواده منتظرند تا تو برگردی.» خانواده‌ای که تا دیروز دارای ثروت و سرمایه زیادی بودند، امروز با نبودن ثروت باز هم کنار هم و پشتیبان هم هستند و ثابت کردند که این خانواده است که در شرایط سخت و در عبور از بحران‌ها به کار می‌آید و مهم با هم بودن است و از دست ندادن امید؛ امیدی که آنها را به زندگی برگرداند.

پگاه روشان‌شمال/ دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی