فاطمه (س) با ان ويژگي هاي ممتازي كه دارند و همه ما از آن مطلعيم ملقب به ام ابيها بودند، يعني مادر پدر

هميشه دوست داشتم بدانم ويژگي هاي مادر حقيقي اين پدر چيست؟

آمنه را مي گويم

آمنه دختر وهب بن عبد مناف

***

در سرزمين مكه در خاندان عبد مناف، دختری پاك از خانواده متوسط می‌زيست. هيچ‌كس نمی‌دانست او لياقت آن را می‌يابد كه مادر بزرگ‌ترين انسان جهان خلقت؛ يعنی حضرت محمد (ص)، گردد.

آمنه دختر وهب بن عبد مناف از طريق مادر، در قصي به نسبت رسول‌الله (ص) متصل مي شود.(1) «بره‏»، مادر آمنه، نيز از خاندان شريف «بني‏‌کلاب‏» بوده است که در نسب ‏با وهب بن ‏عبد مناف اشتراک دارد.(2) آمنه دارای نسب شريف و خانواده اصيل و اعتقاد توحيدي و موقعيت ممتازی بوده و در بين همگان به بزرگواري معروف است.(3)

برجسته‌‏ترين صفات حضرت آمنه (س) از زبان عبدالمطلب، این‌گونه بیان شده است: عبدالمطلب، قبل از خواستگاري آمنه، نزد عبدالله، جوان برومند ‏بني‏هاشم، آمد و چنين گفت: «پسرم، آمنه دختري است از خويشان تو و در مکه مانند او دختري نيست» و سپس ‏فرمود: «سوگند به عزت و جلال خداوند، که در مکه دختري مثل او (آمنه) نيست»؛(4) زيرا او باحيا و ادب است و نفسي پاکيزه دارد و عاقل و فهيم و دين‌‏باور است.

«او (آمنه) در آن روز، از نظر نسب و ازدواج، بافضيلت‌‏ترين دختران قريش بود».(5) از صفات برجسته ديگر اين بانو، ساده‌زيستي است؛ به‌گونه‏اي که پيامبر اکرم (ص) مي‌فرمايد: «همانا من فرزند زني از قريشم که گوشت ‏خشکيده مي‌خورد».(6)

امام جعفر صادق (ع) نيز مي‌‏فرمايد: جبرئيل بر پيامبر نازل شد و گفت: «اي محمد (صلي‌الله عليه وآله)، خداوند تعالي بر تو سلام ‏فرستاد و گفت: من آتش را بر صلب و پشتي که تو را فرود آورد و بطني که حامل‏ تو بود و دامني که تو را تربيت کرد، حرام کردم».(7)

مرحوم مجلسي(ره) مي‏نويسد: اين خبر دلالت‏ بر ايمان عبدالله و آمنه و ابوطالب ‏دارد؛ زيرا خداوند آتش را بر جميع مشرکان و کفار واجب کرده است و اگر اينان‏ مؤمن نبودند، آتش بر آنان حرام نمي‏شد.(8)

به‌طور کلی بخشي از صفات برجسته اين بانوی بزرگوار چنين است: دين‌‏باوري (دينه)؛ محجوب و باحيا (محتشمه)؛ فرزانگي و فرهيختگي (عاقله)؛ فصاحت و بلاغت (اديبه)؛ طهارت (طاهره، مطهره، عفيفه).

بی‌شک پیوند میان حضرت عبدالله و حضرت آمنه که حاصل آن ولادت باشرف‌ترین و عزیزترین انسان هستی بود، مهم‌ترین و بابرکت‌ترین ازدواج محسوب می‌شود. ماجرای ازدواج حضرت عبدالله با حضرت آمنه به گونه‌های مختلفی نقل شده است. مرحوم شیخ عباس قمی ‌در این‌باره می‌گوید: «چون عبدالله به سن شباب (جوانی) رسید، نور نبوت از جبین او ساطع بود. جمیع بزرگان و اشراف نواحی و اطراف، آرزو می‌کردند که به او دختر دهند و نور او را بربایند؛ زیرا که در حسن و جمال، یگانه زمان بود و در روز بر هر کس می‌گذشت، بوی مشک و عنبر از وی استشمام می‌کرد… و اهل مکه او را «مصباح حرم» می‌گفتند تا اینکه به تقدیر الهی، عبدالله با آمنه؛ دختر وهب بن عبد مناف بن زهره بن کلاب بن مرّه جفت گردید …».(9)

عبدالله؛ پدر بزرگوار پیامبر (ص) نیز از لحاظ زيبايي و کمال، در بين عرب معروف بود. او برگزيده فرزندان عبدالمطلب و مورد توجه او بود. عبدالله عمر طولاني نداشت و بعد از ازدواج با آمنه هنگام بازگشت از سفر شام بيمار شد و در مدينه در نزد اقرباي پدري خويش (بني نجار) ماند. وي در سن 25 سالگي همان‌جا رحلت کرد و در محله (دار النابغه) به خاک سپرده شد.(10)

در اين ازدواج آسماني چند مسئله مهم بايد مورد توجه قرار گيرد:
انتخاب و معيارهاي انتخاب از سوي خانواده «عبدالله‏»؛ به نظر مي‏رسد معيارهاي عبدالمطلب و همسرش در انتخاب همسري شايسته براي «ماه‏» مکه؛ عبدالله، در دو بعد خلاصه مي‏شد:

1.    اصالت‏ خاندان و ويژگي‌هاي فردي؛ معيارهاي خانواده آمنه نيز بر اساس ماديات نبود، بلکه به کمال و عظمت روحي و معنوي خانواده عبدالله توجه داشتند.

2.    ميزان مهريه؛ به گواهي تاريخ پدر آمنه، پس از مراسم خواستگاري، به ‏عبدالمطلب گفت: «دخترم هديه‌‏اي است‏ به فرزند شما؛ هيچ مهري نمي‏خواهيم». عبدالمطلب گفت: «خداوند تو را جزاي خير دهد، دختر بايد مهر داشته باشد وکساني از بستگان ما نيز بايد ميان ما گواه باشند.»(11)

آمنه یک سال پس از ازدواج با عبدالله یعنی در عام‌الفیل، حضرت محمد را به دنیا آورد.

به هر حال ثمره اين ازدواج مبارک تنها يک فرزند بود، و او همان وجود مقدس رسول گرامي اسلام حضرت محمد «ص» بود. روایت شده است که آمنه در دوران بارداری خواب دید نوری از وی به آسمان‌ها می‌تابد و به او گفته شد که فرزندش پیامبر امت خواهد شد.

پس از ولادت آن حضرت به‌فاصله اندکي که در برخي از روايات دو ماه، و در نقل ديگري هفت ماه ذکر شده، براي او دايه فراهم کرد. رسول‌الله (ص) تا چهار سالگي در نزد دايه بود و بعد از آن به دامن پر مهر مادر بازگشت. آمنه بعد از دو سال به همراه کودک خويش به مدينه براي ديدار خويشان عزيمت کرد.(12) در هنگام مراجعت از مدينه بيمار شد و در سن 30 سالگي بين راه در گذشت و در مکاني به نام (ابوا) که کنار جاده قديم مدينه و مکه قرار دارد، به خاک سپرده شد.(13) رسول‌الله (ص) هنگام عزيمت به حج در سال حجه‌الوداع، بر سر مزار مادر حاضر شدند و گريه کردند و ديگران را هم به گريه آوردند.(14)

پی‌نوشت
1.    طبقات الکبری، ج1، ص46؛ تاریخ یعقوبی، ج1، ص331
2.    زنان نامدار، دکتر احمد بهشتی، ص19؛ «آمنه مادر خورشید»، فاطمه طیبی
3.    رسول الله الگوی زندگی، حبیب الله احمدی
4.    تاریخ یعقوبی، ج1، ص331
5.    سیره ابن هشام، ج1، ص292

نوشته اکرم محمدی