نسل والدین امروز، نسل گوش‌کردن به رادیو، تلویزیون، فیلم، رفتن به سینما، دیدن ویدئو و… است. البته این نسل هرازگاهی به طور آماتور از اینترنت، صرفاً برای پیگیری اخبار استفاده می‌کند، اما بود و نبود آن، برایش فرق چندانی ندارد.

در مقابل، نسل بچه‌های امروز، یعنی همان نسل اینترنت، در فن‌آوری و تکنولوژی چنان غرق هستند که آن را به مثابه شریان‌های حیاتی خود تلقی کرده و گویی از آن جدایی‌ناپذیر شده‌اند.

همین تفاوت مهم میان نسل امروز و دیروز، شرایط فرزندپروری را برای والدین امروزی بسیار دشوارتر کرده است.

مهارتی مهم به نام فرزندپروری

این حقیقتی است که فرزندپروری و پدر یا مادر بودن، کار ساده‌ای نیست، اما مگر چیزهای مهم دیگر زندگی چه چیزهایی هستند؟

داشتن هر مهارتی مستلزم تلاش، صرف وقت، شکیبایی و آموزش است و شما برای یادگیری آن‌ها به کمک نیاز دارید. همانند خواندن و دوچرخه‌سواری پدر و مادر بودن نیز مهارت‌هایی است که می‌توانید آن را تمرین کنید، یاد بگیرید و در آن پیشرفت کنید.

تعلیم و تربیت والدین

برخی معتقدند این عقیده که والدین به تعلیم و تربیت نیاز دارند تا پدر و مادر بهتری شوند، هنوز گسترش نیافته است، اما این ادعا واقعیت ندارند. جامعه به طور روزافزون بر کار والدین ارج گذاشته و اعتبار می‌گذارد؛ زیرا والدین مهم‌ترین افراد زندگی فرزندان هستند.

هر چند والدین امروز موفق شده‌اند فرزندان را در خانه محبوس کنند و البته فرزندان هم به این سبک زندگی خو گرفته‌اند، اما والدین امروز بیش از والدین نسل‌های قبل، احساس ضعف می‌کنند. آن‌ها احساس می‌کنند مانند والدین خود، قدرت لازم را در دست نداشته و بسیار ضعیف‌تر شده‌اند. این احساس ضعف از آن‌جا نشأت می‌گیرد که فرزندان خود را بسیار متخصص یافته‌اند؛ ماهرانی که تسلط زیاد بر اینترنت، کامپیوتر، فضای مجازی، و… دارند. حال آن‌که والدین از این غافله عقب مانده‌اند و از داشتن این مهارت‌ها یا بی‌بهره‌اند و یا بسیار ضعیف.

در چنین وضعیتی ساختار خانواده گویی وارونه شده و سلسله‌مراتب‌ها برهم خورده است؛ زیرا فرزندان دارای مهارت‌ها و توانمندی‌هایی هستند که دیگر زیر سایه قدرت و کنترل والدین قرار نمی‌گیرد. آن‌ها می‌توانند بدون اطلاع و احاطه والدین خود به اطلاعاتی دست یابند که در ذهن والدین هم نمی‌گنجد، اما باید این مژده را به والدین بدهیم که شاید فرزند شما در اینترنت مهارت زیاد داشته باشد، اما قطعاً در امور دیگر متخصص نیست.

مقررات‌گذاری پدر و مادرها

همه ما شاهد نگرانی والدین به‌خاطر شرایط موجود و سرگرمی ‌زیاد فرزندان خانواده با فضاهای مجازی هستیم، اما متأسفانه مثل سایر مشکلات، در پاسخ به پرسش‌هایمان ساده‌ترین و پیش‌پاافتاده‌ترین جواب را پیدا می‌کنیم. درباره استفاده از اینترنت هم این اتفاق بسیار زیاد می‌افتد، اما والدین باید به خاطر داشته باشند که اینترنت صرفاً یک ابزار تکنولوژیک است؛ لذا نباید از این ابزار توقع داشته باشند که از فرزندشان نگه‌داری کند، اوقات فراغتش را پر کند و برای راحتی حال خودشان و سرگرم‌کردن فرزندشان، آن‌ها را به طور تمام‌وقت به چنین تکنولوژی بسپارند.

والدین این دوره و زمانه

با توضیحاتی که ارایه دادیم، ضرورت دارد که والدین امروز، مجهز به توانایی‌ها و ریزه‌کاری‌هایی باشند تا مهارت‌شان در فرزندپروری گسترش یابد و همیشه چند گام جلوتر از فرزندان خود قدم بردارند. این موارد را حتماً مدنظر داشته باشید:

1.شناخت عادات آنلاین فرزند خود؛

2.شناسایی سایت‌های محبوب فرزندان؛

3.شناخت بازی مورد علاقه فرزندان؛

4.آشنایی با دوستان فضای مجازی فرزندان؛

5.آشنایی با نرم‌افزارهای کنترل و فیلتر رایانه‌ها.

سؤالاتی که والدین باید از خود بپرسند

همچنین والدین باید این سؤالات را از خود بپرسند و به آن‌ها پاسخ روشن و عملیاتی دهند:

1.آیا برای استفاده فرزندان خود از اینترنت قوانینی وضع کرده‌اند؟؛

2.تا به حال سعی کرده‌اند در محیط آنلاین با فرزند خود دوست شوند؟؛

3.آیا فرزندشان حاضر است آن‌ها را به لیست دوستانش اضافه کند؟

بعد از بررسی این مسایل و پرسیدن این دست سؤالات از خود (و البته یافتن پاسخ‌های مناسب برای هر یک از آن‌ها) توجه به این نکات بسیار مهم است:

در استفاده از اینترنت فرزندتان را همراهی کنید

بهتر است شما و فرزندتان با هم به فضای اینترنت وارد شوید و به جست‌وجو در سایت‌های مختلف و مناسب بپردازید. این کار علاوه برآن‌که جنبه نظارت و ارزش‌گذاری شما در رفتار فرزندتان را فراهم می‌کند، امکان گفت‌وگو و مشورت بین شما را فراهم می‌آورد. تبدیل این امر به یک عادت قطعی، می‌تواند زمینه رشد جنبه‌های دیگر فرزندتان را نیز فراهم آورد و او نیز در آینده شما را به عنوان مشاور خود بر می‌گزیند.

فرزندتان را در فعالیت‌های اینترنتی خود شرکت دهید و با آن‌ها صحبت کنید

امروزه در کشور ما نیز بسیاری از کارها مانند پرداخت‌های بانکی، ثبت‌نام‌ها، رزرو بلیط‌های مسافرتی و… از طریق اینترنت صورت می‌گیرد. هنگام انجام این کارها، می‌توانید فرزندتان را در کنار خود قرار داده و ضمن انجام این کارها با هم صحبت کنید و از او بخواهید که او نیز کارهای جالبی را که می‌تواند با اینترنت انجام دهد و سایت‌های جالبی را که از آن‌ها استفاده درسی یا تفریحی می‌کند به شما نشان دهد و در مورد آن‌ها با یکدیگر صحبت و گفت‌وگو کنید.

از کنجکاوی فرزندتان زیاد انتقاد نکنید

در استفاده از اینترنت، فرزندتان خواسته یا ناخواسته با سایت‌هایی مواجه خواهد شد که ممکن است محتوای آن‌ها از نظر اخلاقی یا اعتقادی برای شما و فرزندتان خوشایند نباشد. بهترین راه‌حل برای این مشکل آن است که در خصوص نامناسب‌بودن این سایت‌ها با فرزندتان به صحبت و استدلال پرداخته و تنها به فکر انتقاد و یا تنبیه او نباشید. هیچ‌گاه موقعیت خود را به عنوان یک هم‌صحبت قابل اعتماد نزد فرزندتان تضعیف نکنید.

اخلاق‌مدار بودن در اینترنت را به فرزندتان بیاموزید

یکی از جنبه‌های جذاب اینترنت، ناشناس‌بودن افراد در آن است که اتفاقاً بسیاری از سوءاستفاده‌ها نیز از همین طریق صورت می‌گیرد. به فرزندتان بیاموزید همان‌طور که در جامعه افراد باید از دروغ‌گویی و بدزبانی بپرهیزند و از به زبان آوردن کلمات زشت و ناپسند که رفتاری غیراخلاقی و غیراجتماعی است، خودداری کنند، در فضای اینترنت نیز باید از به‌کاربردن واژه‌های نامناسب و زشت و یا ارایه اطلاعات غیرواقعی، خودداری کنند.

مقررات استفاده از اینترنت را به طور توافقی با فرزندتان تعیین کنید

بهتر است برای ورود و استفاده از فضای اینترنت، به طور توافقی مقرراتی را بین خودتان و فرزندتان وضع کنید. به عنوان مثال به موارد زیر اشاره می‌کنیم:

1.اطلاعات مربوط به هویت شخصی خود (نام، ادرس، تلفن و..) را تا چه اندازه بازگو کند؛

2.چه نوع سایت‌هایی مناسب و قابل قبول هستند؛

3.طرز حرف زدن و یا نوشتن مطالب در فضای اینترنت باید چگونه باشد و …

اطلاعات حیاتی و قابل اهمیت را به فرزندتان بیاموزید تا در ارایه آنها خوددار باشد

در بسیاری از سایت‌های اینترنتی لازم است که کاربر یک‌سری از اطلاعات شخصی اعم از نام، آدرس، شماره تماس، ایمیل، عکس و.. را در اختیار سایت قرار دهد تا بتواند از آن سایت استفاده کند. اولاً باید به کودک بیاموزید که کدام اطلاعات حساس و قابل سوءاستفاده است و در خصوص برخی از این سوءاستفاده‌ها با او صحبت کنید، سپس از او بخواهید در مواجهه با چنین سایت‌هایی، ابتدا با شما مشورت کند و اگر شما موافق بودید، اطلاعات مورد نظر را ارسال کند و در صورت عدم تأیید شما، به هیچ‌وجه حتی با اطلاعات جعلی نیز عضو سایت مذکور نشود.

مریم عطاریان