«تربیت» مجموعه روش ها و راهکارهایی است که از آغاز زندگی انسان به کار گرفته می شود تا افراد در مسیر صحیح رشد و ترقی قرار بگیرند و در پرتو آموزش های تربیتی به سعادت و کمال دست یابند. موضوع تربیت فرزندان از گذشته تاکنون جزء موضوعات اساسی و بنیادین خانواده بوده است. پرورش و تربیت کودکان از آن حیث پر اهمیت است که نه تنها سراسر زندگی کودک را تا بزرگسالی تحت تأثیر قرار می دهد، بلکه طبق بررسی های به عمل آمده، نحوه تربیت کودکان عمده ترین عامل اختلاف بین زن و شوهر نیز هست.

مسئله ای که در این میان منجر به شکل گیری نیاز جدیدی تحت عنوان خدمات پرورشی و تربیتی به کودکان شده است، ایجاد تغییرات فرهنگی و فن آوری های مدرن در سبک زندگی افراد در دنیای معاصر است. در گذشته نه چندان دور، تربیت و بزرگ کردن فرزند امری طبیعی و معمول به نظر می رسید و نیازمند ارائه خدمات یا داشتن مهارت های خاصی نبود. اما امروزه به نظر می رسد این امر برای خانواده ها- وجود خدمات پرورشی و تربیتی برای فرزندانشان و استفاده از آن- اصلی واجب و لازم است. در واقع اشتغال مادران و درگیری های زندگی روزمره والدین از سویی و از سوی دیگر باهوش تر شدن کودکان امروز به واسطه در ارتباط قرار گرفتن با انواع وسایل ارتباطی و اطلاعاتی، همگی از جمله دلایل شکل گیری این نیاز است که در این گزارش به کم و کیف وجود این گونه خدمات در ایران و ضرورت استفاده والدین از آنها خواهیم پرداخت.

ضرورت استفاده از ابزارهای آموزشی برای پرورش کودکان
نکته ای که باید در ابتدا به آن اشاره شود، اهمیت وجود ابزارهای پرورشی و تربیتی کودکان به عنوان بازوان کمکی برای مادران جهت بهتر مادری کردن است. علاوه بر آن با توجه به اینکه امروزه درصد بالایی از مادران شاغل هستند، نقش وجود این گونه خدمات برای کودکان پررنگ تر می شود. در واقع با استفاده از ابزارهایی همچون نوار قصه، برنامه ها و انیمیشن های کودک، بازی های آموزشی و کتاب های شعر و داستان مصور، می توان کیفیت مادری را در تربیت کودکان افزایش داد و همچنین ایفای نقش مادری را برای زنانی که دارای نقش های متعدد همسری، مادری، اشتغال و تحصیل هستند، تسهیل کرد.

در این حالت که ممکن است مادر و پدر روزانه وقت کمی برای گذراندن با فرزندشان داشته باشند و اعم زمانشان سر کار می گذرد، می توانند با تهیه کتاب های مناسب شعر و قصه و بازی های مفید، همان وقت اندکشان با کودک را ثمربخش و نتیجه بخش تر کنند و بیشتر از آن بهره ببرند. همچنین محتویات این ابزارهای آموزشی و پرورشی در صورتی که مفید و متناسب با سن کودک باشد، می تواند والدین تازه کار را به سمت و سوی مناسب در تربیت فرزندشان هدایت کند.

عاطفه کامرانی، مشاور و روانشناس تربیتی در زمینه ضرورت استفاده از ابزارهای آموزشی در پرورش ذهن کودکانِ امروز، این گونه عنوان می کند: «بسته به شرایط سنی کودک، لازم است که والدین از دو سالگی کتاب های مناسب برای کودکان تهیه کنند که دارای داستان ها و تصاویر ساده و جذاب باشد. با بالارفتن سن کودک باید همچنان از کتاب های متناسب برای وی استفاده شود تا بدین ترتیب خودش نیز در بزرگسالی با کتاب درگیر شده و مأنوس باشد. در گذشته نیازی به استفاده از کتاب و نوار قصه و انیمیشن برای پرورش ذهن کودکان نبود؛ چراکه شاهنامه خوانی و قصه گویی برای کودکان در میان خانواده ها رواج داشت.

در گذشته خانه ها بزرگ و مستقل بود و حیاط داشت. خبری از رسانه های جمعی نبود. مادران خانه دار بودند و پدران کمتر از حالا کار می کردند. مجموعه این عوامل باعث می شد هم اعضای خانواده بخشی از وقت خود را به دورهم بودن و خواندن شاهنامه و اشعار بزرگان اختصاص دهند، هم قصه گویی برای کودکان اصلی ترین سرگرمی آنها و معمول ترین کار مادران و پدران برای سرگرم کردن کودکان باشد. علاوه بر این، کودکان از صبح تا شب در حیاط خانه و گاهی کوچه مشغول بازی و جست و خیز بودند و خاک بازی می کردند. همین خود اصلی ترین دلیل برای پرورش ذهن و خلاقیت های آنان محسوب می شد.

اما امروزه با تغییراتی که در سبک زندگی خانواده ها رخ داده است، مانند آپارتمان نشینی و درگیری های شغلی زندگی روزمره والدین، خبری از امکان بازی و جست و خیز کودکان در خانه یا شعر و قصه خوانی برای آنها نیست. ضمن آنکه کودکان امروز با توجه به اینکه در معرض رسانه های جمعی مدرن قرار گرفته اند، دارای سطح هوش و استعداد بالاتری هستند و از همان دوران جنینی تحت تأثیر استفاده مادران از تلویزیون، رایانه و موسیقی قرار می گیرند. بنابراین نیازمند توجه و رسیدگی بیشتر در زمینه پرورش و تربیت ذهنشان هستند تا توانایی هایشان به صورت مثبت به کار گرفته شود.»

علاوه بر همه اینها، استفاده از این ابزارهای پرورشی از منظر روانشناسی، نقش مستقیمی در افزایش خلاقیت و مهارت های ارتباطی کودکان داشته و در سطح ضریب هوشی آنان به شدت مؤثر است. دكتر محمود رسالتي روان شناس با اشاره به اينكه از چهار ماهگي به بعد، پنج حس نوزاد از تعامل و واكنش بيشتري برخوردار مي‌شود، گفت: «بينايي كودكان بعد ازچهارماهگي در حال افزايش است، به طوري كه توانايي پیگيري اجسام متحرك را از خود نشان مي‌دهد. كودكان علاقه‌ مند به ديدن عكس هايي با رنگ هاي شاد و پيچيده اند. بنابراين بايد براي آنها كتاب هاي داستاني تهيه شود كه رنگي همراه با تصويرهاي بزرگ باشد، زيرا اين عمل باعث افزايش آشنايي و عكس العمل كودك مي‌شود. این روانشناس همچنین با اشاره به اينكه حس شنوايي كودك نسبت به تكلم او حساس‌تر است، گفت: كودك دوست دارد صداهاي مختلف را بشنود و در مقابل آنها بسته به علاقه عكس العمل نشان مي ‌دهد، به طوري كه حتي آنها را تقليد مي‌ كند و منتظر تشويق والدين مي ‌ماند. این موضوع نیازمند وجود نوارهای قصه و داستان مناسب برای کودک است.»

بنابراین می توان گفت یک سوی قضیه بحث تولید و انتشار ادبیات متناسب با سنین مختلف کودکان و توجه به کیفیت آموزشی و پرورشی این آثار است و سوی دیگر انجام تبلیغات مناسب برای آشنایی والدین با این ادبیات جهت تهیه آنها؛ که لازم است در بحث مدیریت ارائه خدمات پرورشی و تربیتی به کودکان سازماندهی شود. اما مهم ترین بخش قضیه، ضرورت آگاه سازی والدین برای استفاده از این آثار در جهت تربیت و پرورش کودکانشان است که باید در این خصوص توجهات لازم را داشته باشند.

ادبیات کودکان به چه نوع ادبیاتی اطلاق می شود؟
ادبيات كودكان شامل قصه، شعر، نمايش، افسانه و داستان است. ادبيات كودكان عبارت است از تلاشي هنرمندانه در قالب كلام، براي هدايت كودك به سوي رشد، با زبان و شيوه اي مناسب و در خور فهم او. به بياني ديگر، ادبيات عبارت است از چگونگي تعبير و بيان احساسات، عواطف و افكار به وسيله كلمات در اشكال و صورت هاي گوناگون.

ادبيات، كودك را در همه اوقات زندگي پرورش مي دهد و باعث مسرت خاطر، وسعت تخيل و قوت تصور او مي شود و نيز نيروي ابتكار و ابداع به او مي بخشد. داستان ها و اشعاري كه كودكان مي خوانند و مي شنوند، اثري عميق در فكر و روحيه آنان مي گذارد و ايشان را براي رويارويي با مسائل رشد و معاشرت با ديگران آماده مي سازد و نيز در درك و فهم مشكلات زندگي آنان را ياري مي كند. ادبيات كودك، به ويژه در زمينه هاي زبان آموزي و آموختن كلمات تازه به كودكان، نقش قاطعي دارد. در تعريف ادبيات كودكان مي توان گفت: مجموعه نوشته ها، سروده ها و گفتارهايي است كه از طرف بزرگسالان جامعه براي استفاده خردسالان فراهم مي آيد، يا خردسالان خود خالق آن هستند. اهداف برنامه ادبيات كودكان از منظر روانشناسی عبارت است از:

1-    كمك به پرورش قدرت بيان و عواطف و افكار كودكان.
2-    تقويت و پرورش نيروي تخيل در كودكان.
3-    تحريك قوه ي ابتكار و ابداع در كودكان.
4-    ايجاد عشق و علاقه به ادبيات در كودكان.
5-    رشد اعتماد به نفس كودك و علاقه مند ساختن او به آزادي و عدالت اجتماعي.
6-    برآورده كردن نيازهاي عاطفي كودك و آماده ساختن او براي دريافت پيام هاي اخلاقي و انساني و شهروندي خوب بودن.

برای مثال داستان و قصه، نقش بسيار مهمي در تكوين شخصيت كودك دارد. از طريق قصه ها و داستان هاي خوب، كودك به بسياري از ارزش هاي اخلاقي پي مي برد. پايداري، شجاعت، نوع دوستي، اميدواري، آزادگي، جوانمردي، طرفداري از حق و حقيقت و استقامت در مقابل زور و ستم، ارزش هايي هستند كه هسته مركزي بسياري از قصه ها و داستان ها را تشكيل مي دهند. پرورش حس زيبايي شناسي در كودك، متوجه ساختن كودك به دنيايي كه اطرافش را فراگرفته، پرورش عادات مفيد در كودك، تشويق حس استقلال طلبي و خلاقيت كودك، هدف هاي اصلي طرح قصه هاي خوب براي كودكان است.

شاعر «صد دانه یاقوت» از وضعیت خدمات پرورشی و تربیتی می گوید
مصطفی رحمان دوست، شاعر، نویسنده و مترجم کتاب ‌های کودکان و نوجوانان که سال های سال در عرصه پرورش و تربیت کودکان فعال بوده است، و تمام کودکان ایرانی خاطره شعر معروف او «صد دانه یاقوت» در دوره دبستان را به خاطر دارند، از وضعیت حال حاضر خدمات پرورشی و تربیتی به کودکان این گونه می گوید: «نهادی که رسماً و اسماً متولی پرورش کودکان در کشور است، وزرات آموزش و پرورش است که عملاً تنها به جنبه آموزش کودکان پرداخته و پرورش آن، تنها در فرستادن بچه ها به اردوهای راهیان نور خلاصه می شود. در واقع بار اصلی پرورش کودکان بر دوش خانواده هاست که باید برای این کار انرژی و پول صرف کنند و با گذاشتن زمان کافی به تربیت و پرورش کودکانشان بپردازند. اما اگر جدای از آموزش رسمی به بازار غیررسمی خدمات پرورشی و تربیتی کودکان بپردازیم، با 2 ماده خام مفصل در این بازار روبه رو می شویم که یکی شعر و دیگه قصه است. در حال حاضر شعر و قصه های متعددی برای خانواده ها منتشر شده و وجود دارد که خانواده ها می توانند با تهیه آنها به شعر و قصه خواندن و بازی کردن با کودکانشان بپردازند. این کار از 2 جهت مفید است؛ اول اینکه منجر به ایجاد ارتباط عاطفی میان کودکان و خانواده هایشان می شود که این ارتباط، سیریِ عاطفی کودکان و ایجاد اعتماد به نفس در آنها را در پی دارد. دوم اینکه خود والدین هم از این ارتباط به لذتی می رسند که جدای از لذت بچه داشتن است. این لذت، شامل کشف استعداد و شیرین کاری های کودکشان است که بسیاری از والدین از آن محرومند زیرا برای آن وقتی نمی گذارند.»

این شاعر کودکان به والدین توصیه می کند که تنها روزانه نیم ساعت وقت گذاشتن برای شعر و قصه خواندن و بازی با کودکان، می تواند منجر به ایجاد ارتباط عاطفی و پرورش ذهن و خلاقیت کودکان شود و لازم است که والدین خود نیز این لذت را با خواندن ترانه های کودکانه برای فرزندانشان از بدو تولد تجربه کنند.

مدیر اسبق مرکز نشریات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان معتقد است در حال حاضر به لحاظ کمی و کیفی آثار خوبی در بازار برای کودکان وجود دارد که اگر والدین کمی دقت کنند، می توانند متناسب با سن کودکانشان کتاب ها و قصه های مناسب را انتخاب کنند. همچنین وی در مورد فعالیت های کانون به حدود 800 کتابخانه کانون در کل ایران اشاره می کند و می گوید: «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مرکز مهمی است که با داشتن تعداد وسیعی کتابخانه در سراسر ایران این توان را دارد که بچه ها را جذب مطالعه و علاقه مند به کتاب و کتاب خوانی کند. البته متأسفانه آماری از حضور بچه ها در کتابخانه های کانون و برنامه ی مختلف آن وجود ندارد، اما به هر حال با این تعداد کتابخانه و برنامه های متنوعی که در مراکز مختلف آن برای کودکان برگزار می شود، کانون توان بالایی برای جذب کودکان دارد.»

وی همچنین از عدم وجود متولی رسمی پرورش کودکان در کشور گله مند است و معتقد است وزارت آموزش و پرورش بر خلاف اسمش تنها متولی آموزش است که تازه در آن هم نقصان وجود دارد و اگر 2 ساعتی هم در هفته کلاس پرورشی وجود دارد، عملاً در مدارس خوب صرف درس های دیگر می شود و در دیگر مدارس هم برای آن برنامه خاصی وجود ندارد. در حالیکه در حال حاضر در دنیا، حتی آموزش هم از طریق پرورش انجام می شود.

رحمان دوست در نهایت به خانواده ها توصیه می کند دل به مؤسسات دولتی نبندند و برای پرورش و تربیت کودکانشان خودشان اقدام کنند؛ چراکه کودکان به دعوت پدر و مادر به این دنیا آمده اند و نه خودخواسته، پس شایسته است حالا که مهمانی دعوت کرده اید، در حد کمال به پرورش و مراقبت از او بپردازید.

گذری بر فعالیت های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
در حالیکه به نظر می رسد، پرورش کودکان متولی دغدغه مندی ندارد که از بدو تولد تا دوران نوجوانی به امر پرورش ذهن و خلاقیت کودکان بپردازد و مسئولیت ارائه خدمات تربیتی مناسب به خانواده ها را با اجرای برنامه مدونی برای پرورش کودکان از بدو تولد به عهده بگیرد، وجود کانون پرورش فکری کودکان موهبتی است که می تواند با استفاده از ظرفیت های آشکار و پنهان خود به جذب والدین و کودکان بپردازد. در واقع مواهبی همچون استفاده از امکانات دولتی، داشتن شعباتی در اکثر شهرهای ایران، کتابخانه ها و برنامه های فرهنگی متعدد در سراسر کشور و در نهایت امکان نشر انواع ابزارهای آموزشی و پرورشی برای کودکان، همگی از جمله دلایلی است که این مسئله را به ذهن تداعی می کند که کانون به اندازه ظرفیت های خود، نتوانسته در میان خانواده ها جای خود را باز کند. پرسشی که نگارنده در زمینه آشنایی با کتابخانه ها و فعالیت های کانون با بسیاری از والدین مطرح کرده و بیش از 60 درصد آنها اطلاعاتی راجع به آن نداشته اند.

در نگاهی کلی به فعالیت های کانون لازم به ذکر است، کانون پرورش فکری کودک و نوجوان زیر مجموعه وزارت آموزش و پرورش قرار گرفته است. سابقه فعاليت كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان كه با هدف ايجاد امكانات لازم جهت رشد و پرورش فكري و ذوقي كودكان و نوجوانان تأسيس شده است، به ميانه دهه چهل شمسي در سال 1344 باز مي گردد. كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان دارای بيش از 850 مركز فرهنگي ثابت، سيار شهري، سيار روستائي و پستي در سراسر ايران است. مربيان كانون در اين مراكز كه كتابخانه هايي با روش باز در آن قرار گرفته است، علاوه بر امانت دادن كتاب، به ارائه 40 عنوان فعاليت فرهنگي هنري مي پردازد. قصه گويي، شعرخواني، نمايش عروسكي، پخش فيلم، تهيه روزنامه ديواري، كتابخواني، نقاشي، سفالگري، تكه چسباني، گفتگو هاي آزاد و … از آن جمله است.

انتشار 140 عنوان كتاب با شمارگاني بيش از سه ميليون در سال، توليد هزاران دقيقه فيلم هاي كوتاه، بلند، زنده، مستند و پويانمايي، توليد ده ها عنوان نوار موسيقي، نمايش عروسكي، سرگرمي هاي سازنده و اسباب بازي و نرم افزارهاي آموزشي رايانه اي از آن جمله به شمار مي روند .همچنين برگزاري جشنواره هاي «يك هفته با كانون»، جهت ارائه فعاليت هاي مراكز فرهنگي و هنري، قصه گويي، نمايش عروسكي، كتاب كودك و نوجوان، مطبوعات كودك و نوجوان و جشنواره بين المللي پويانمايي از ديگر فعاليت هاي كانون در طول سال است. اين در حالي است كه تمامي فعاليت هاي عنوان شده از پشتوانه پژوهشي گسترده اي برخوردار است كه اين مهم در بخش پژوهش كانون صورت مي پذيرد.

نقش خانواده ها در استفاده از خدمات پرورشی برای کودکان
گذشته از ضعف کانون در زمینه اطلاع رسانی و ارتباط گیری با خانواده ها و کودکانشان و عدم استفاده از همه ظرفیت های خود، انتقاد مهم تر به والدین و خانواده ها وارد است که اهمیت استفاده از شعر، داستان و بازی های خلاقانه در تربیت کودکان را جدی نگرفته اند و تنها به فراهم کردن انواع و اقسام بازی های رایانه ای برای فرزندانشان بسنده می کنند.

در شرایطی که آموزش و پرورش مسئولیت آموزش کودکان را در مدارس از سن 7 سالگی آغاز می کند، به نظر می رسد 7 سال اول زندگی که مهم ترین سن کودک به لحاظ پرورش استعدادها و خلاقیت کودکان است، رها شده است. در این شرایط بار اصلی تربیت و پرورش کودک تنها بر دوش خانواده هاست که لازم است برای آن وقت و انرژی بگذارند و با استفاده از محصولات موجود در بازار به پرورش ذهن کودکانشان و نه فقط سرگرم کردن آنها همت گمارند.

عاطفه کامرانی کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی درباره اهمیت این موضوع معتقد است: «نقش خانواده ها در پرورش کودکان از بعد روانی، از دوران جنینی و به زعم برخی اساتید از 6 ماه قبل از شکل گرفتن جنین آغاز می شود. منظور از این بحث، خواسته یا ناخواسته بودن کودک است که مستقیماً بر وی مؤثر است. در واقع میزان پذیرشی که از طرف مادر و پدر برای به دنیا آوردن فرزند وجود دارد، بر هوش و استعداد کودک به لحاظ عشقی که دریافت می کند، تأثیرگذار است. به همین سبب تأکید می شود که آرامش مادر و روابط خوب میان زن و مرد از ملزومات دوران بارداری است. در حالیکه اضطراب و استرس مادر، تأثیر عکس گذاشته و به شدت نهی می شود. در پژوهشی که در زمینه تأثیر اتفاقات دوران بارداری بر کودک انجام شده، قسمتی از یک داستان برای جنین در دوران بارداری مرتباً از طرف مادر خوانده شد و پس از به دنیا آمدن کودک، الکترودهایی برای بررسی امواج مغزی به سر بچه وصل کردند و شروع به خواندن کتاب کردند. زمانیکه به آن قسمت از داستان که بارها خوانده شده بود رسیدند، امواج مغزی بچه شروع به عکس العمل کرده و واکنش نشان داد. بر همین اساس گفته می شود، در صورتیکه از دوران بارداری مادران شروع به خواندن قرآن برای جنین کنند و در زمان کودکی فرزندشان هم به آن ادامه دهند، کودک در سن 10 سالگی می تواند حافظ کل قرآن شود.»

وی همچنین تصریح کرد؛ دو سال اول زندگی، نقش حیاتی در تربیت و آینده کودک داشته و بازی، نقش اکسیژن را برای کودکان دارد. از همان ماه های اول می توان با کودکان بازی های ساده و راحتی را انجام داد که قطعاً در پرورش کودک مؤثر است. همچنین با استفاده از بازی می توان مشکلات کودکان را فهمید و از ترس های آنان آگاه شد. در علم روانشناسی برای مادری و پدری کردن قوانینی مدون شده که از آن جمله این 3 قانون مهم است: اول اینکه بازی نقش حیاتی در تربیت فرزند دارد. دوم، در زندگی بچه نفر اول نیست، بلکه پدر و مادر هستند. و سوم اینکه بازی تنها جایی است که کودک در آن نفر اول است. این قانون به این معناست که تنها در هنگام بازی می توان به کودک گفت که این مدت زمان برای توست و هر کاری بگویی انجام می دهیم.

کامرانی در زمینه ویژگی هایی که بازی باید داشته باشد و استفاده از آنها بر والدین لازم است، به مواردی اشاره کرد: بازی باید زمان و مکان داشته باشد. مدت زمان آن برای کودک با استفاده از مکان عقربه های ساعت توضیح داده شود. هر چه کودک کوچک تر باشد، مدت زمان بازی باید بیشتر شود. والدین ابتدا قوانین بازی را برای کودکان توضیح دهند و از او بخواهند از میان چند بازی که ترجیحاً نیامند تحرک است، یکی را انتخاب کند. سپس به گفته های خویش پایبند بوده و ضمن بازی با کودک، از یک ربع قبل از پایان، زمان اتمام بازی را به او یادآوری کنند. با استفاده از قوانین بازی می توان به کودکان پایبندی به مقررات را آموزش داد و با دادن نقش به وی خلاقیت و تفکر کودک رشد کرده و آموزش زندگی کردن می بیند. کودکان از بازی سیر نمی شوند، اما برای اتمام بازی می توان به آنها گفت: در بازی هر چه گفتی من گوش کردم، حالا نوبت توست.

پرورش کودکان جدی گرفته شود
کودکان سرمایه های فردای هر جامعه هستند که سرمایه گذاری برای آموزش و پرورششان، اصلی ترین وظیفه نظام آموزشی و والدین بصورت توأمان است. سرمایه گذاری بلندمدتی که مستقیماً بر پیشرفت و سلامت جامعه تأثیرگذار است. گذشته از امر آموزش که به صورت رسمی انجام می پذیرد، پرورش و تربیت کودکان امر مغفول مانده ای است که هم از طرف سیستم رسمی و هم از طرف خانواده ها کمتر به آن توجه می شود. از طرفی سبک زندگی مدرن منجر به ایجاد شکاف عاطفی میان والدین و فرزندان شده که توجه کمتر خانواده را به تربیت و پرورش فرزندان در پی داشته است. حضور دائمی رسانه های جمعی در زندگی های امروزه، افراد خانواده را از یکدیگر دور کرده و هرکس مشغول یکی از انواع این رسانه ها(تلویزیون، رایانه، تلفن همراه و ….) است.

فرزندآوری نیازمند توجه همه جانبه به جسم و روح کودک است و والدین باید با کمک گرفتن از ابزارهای آموزشی موجود مانند: کتاب های شعر و داستان، بازی های خلاقانه و نوار قصه حداقل وقتی را در روز برای گذراندن با کودکانشان اختصاص دهند و به پرورش فکر و ذهن و خلاقیت آنها بپردازند.

همچنین به نظر می رسد پرورش کودکان نیازمند متولی جدی تر و دلسوزتری است که مسئولانه به گزینش آثار متناسب با سن کودکان پرداخته و دست به انتشار آثاری بزنند که دارای حدی از جذابیت برای علاقه مند کردن کودکان با هوش امروز به امر مطالعه باشند. علاوه بر آن باید این آثار در دسترس والدین قرار گرفته و تبلیغات کافی جهت استفاده از این ابزارها برای والدین پیش از به دنیا آمدن کودک انجام گیرد. راهکارهای موجود در این زمینه شامل موارد ذیل می شود:

ترویج و فرهنگ سازی برای والدین در زمینه استفاده از وسایل آموزشی برای پرورش ذهن کودکان، انجام تبلیغات مؤثر در زمینه آثار ادبی موجود برای کودکان و فعالیت های کانون پرورش فکری، استفاده از ظرفیت مهدکودک ها و پیش دبستانی ها برای پرورش و تربیت کودکان از طریق ارائه دستورالعمل های مدون در زمینه نحوه آموزش و مواد پرورشی که به کودکان یاد داده می شود و نظارت بیشتر بر عملکرد آنها.

منبع: مهرخانه