اماکن دینی-مذهبی به‌عنوان‌ پایگاهی‌ دینی‌ و فرهنگی‌ نقش‌ بسیار حساس‌ و بنیادینی‌ در ایجاد هسته‌های‌ اولیۀ‌ نهضت‌ پویا و اصیل‌ اسلامی‌ و جهت‌دهی‌ به‌ حرکت‌ها و جریانات‌ مردمی داشته‌ است‌. درکنار بقعه‌های متبرکه، مساجد نیز طی تاریخ اسلام کارکردهای متفاوت داشته‌اند.زمانی که جرقه‌های انقلاب اسلامی در جامعۀ ایران عصر پهلوی زده شد، به کارکردهای سیاسی و اجتماعی مسجد بار دیگر توجه شد.نوشتار پیش روی، نگاهی به کارکردها و نقش بقعه ها و مساجد در پیروزی انقلاب اسلامی ایران دارد.

بقاع متبرکه و انقلاب اسلامی:

اماکن دینی و فرهنگی همواره در تاریخ این سرزمین بخصوص در دوره شکل‌گیری انقلاب اسلامی نقش ممتازی داشته است. نگاهی به تحولات تاریخی ایران در دوره قاجاریه و مشروطه نشان می‌دهد که در جریان قانون خواهی مردم ایران که منجر به مشروطه شد و نیز در جریان استبداد صغیر محمدعلی شاه قاجار، علما دینی به همراه توده‌های مردم در اماکن و بقعه‌های دینی بخصوص حرم حضرت عبدالعظیم حسنی و نیز حرم حضرت معصومه تحصن کردند. حضور در این اماکن پیام‌های مختلفی را می‌توانست به دوست و دشمن مخابره کند. حقانیت حرکت، ایمان قلبی به نیروهای دینی، جلب مردم و…ازجمله این رویکردها بود. این اقدام همچنین اجازه هرگونه سوءاستفاده و بهره‌برداری سیاسی از حرکت و جنبش‌ها را از سوی گروه‌های وابسته می‌گرفت.

راز ماندگاری این عمارت‌ها نه ساخت زیبای برون، بلکه سیرت پرفیض درون آن‌ها می‌باشد که با حیات معنوی مردم ایران درآمیخته است. وجود بقاع متبرکه و مشاهد مشرفه، مشحون و سرشار از تأثیرات روحی، فرهنگی، دینی، اجتماعی و سیاسی است. در تاریخ بسیاری از جنبش‌های سیاسی ـ مذهبی از ساحت همین اماکن شکل‌گرفته یا این بقاع متبرکه کانون تمرکز آن‌ها بوده است.

صفحات: 1· 2