شهری که کالبدش مادری را نادیده می گیرد
بحث فضای شهری و اینکه تا چه میزان به لحاظ جنسیتی مناسب حال زنان است، را می توان در دو بخش مورد بررسی قرار داد؛ بخش اول به لحاظ امنیت ساختار فضاهای شهری است که چقدر برای زنان امن و قابل استفاده است، که البته موضوع بحث این گزارش نیست، اما بخش دوم به کارکرد فضاهای شهری برای مادران و میزان دسترسی آنها به خدمات عمومی شهری مثل وسایل حمل و نقل عمومی، استفاده از پل های عابر پیاده، وجود مکان هایی برای رسیدگی به نوزاد( شیر دادن، عوض کردن پوشک و …)، گذرگاه های هموار و قابل تردد برای استفاده از کالسکه بچه و مسائلی از این دست می پردازد. این بخش دوم همان موضوع اصلی گزارش موجود است که در شهر تهران قابل بحث و بررسی است.

دکتر اعظم خاتم، جامعه شناس و عضو انجمن جامعه شناسی ایران در این خصوص معتقد است: “زنان به‌دليل تعدد وظايفشان، به وسيله نقليه انعطاف‌پذير نياز دارند و ماشين شخصي انعطاف‌پذيرترين وسيله رفت‌وآمد است، اما اکثريت زنان به آن دسترسي ندارند. اکثر زنان طبقه پايين به رفت ‌و آمد پياده و نظام حمل و نقل عمومي متکي ‌اند. کارهاي آنان معمولاً غيرمهم و فرعي تلقي شده و بايد ارزان تمام شود. در ميان خانوارهاي متوسط، به ‌قدري موضوع نياز زنان به انعطاف ‌پذيري حرکت و امنيت جدي است که به محض دسترسي خانوار به وسيله نقليه شخصي، موضوع استفاده مشترک يا اسکورت زنان به مقصد مطرح مي‌ شود. مطالعات نشان داده که زنان عمدتاً مسئول مديريت مسائل اساسي خانه مثل حمل و نقل بچه‌ ها يا خريدهاي روزانه ‌اند. به همين دليل انعطاف‌ پذيري رفت ‌و آمد مهم مي ‌شود. از آنجا که به ‌هر حال گروه کوچکي از زنان صاحب وسيله نقليه شخصي‌ اند، حمل و نقل عمومي در تحرک زنان نقش مهمي دارد و در سال‌ هاي اخير درباره انعطاف ‌پذيري بيشتر نظام حمل و نقل عمومي از طريق استفاده بيشتر از ميني ‌بوس و ترامواهاي کوچک بحث مي ‌شود که مي ‌توانند بيشتر در بافت مسکوني نفوذ کنکردهند و به خانه که مبداء حرکت زنان است، نزديک‌ تر شوند. “

شهرها اساساً در همه جای دنیا توسط مردان شکل گرفته اند، یعنی شروع شهرسازی از طرف مردان بوده است، به همین دلیل اغلب نیازهای زنان(در اینجا به طور خاص نیازهای مادران) در شهرها دیده و تعبیه نشده است. البته این به این معنا نیست که شهرها مشکلی برای مردان ندارند. مشکلات عدیده شهری چون آلودگی و ترافیک برای همه افراد جامعه مسئله زاست، اما آنچه مورد تأکید قرار می گیرد، بحث این است که برخی گروه های اجتماعی چون معلولین، سالمندان و مادران در برابر مشکلات شهری آسیب پذیرترند و در عین حال در معماری و کالبد شهری کمتر مسائل خاص آنها در نظر گرفته شده است.

برای مثال در مورد قطار شهری(مترو) که جزء مهمترین و کاربردی ترین وسایل حمل و نقل عمومی در تهران است و به دلیل آلودگی کمتر و دوری از ترافیک بسیار مورد استقبال قرار گرفته، زنی که باردار است یا همراه با کالسکه بچه اش می خواهد از مترو استفاده کند، با وجود پله های بی شمار معمولی یا برقی چگونه می تواند از آن استفاده نماید؟ همین قضیه در مورد استفاده از پل های عابر پیاده در خیابان ها هم قابل استناد است که تقریباً در اکثریت قریب به اتفاق برای زنان با کاسکه بچه بلااستفاده است. یا گذرگاه های پر از چاله و ناهمواری نه تنها عبور و مرور را برای زنان باردار یا همراه کودک سخت می کند، بلکه خطرناک نیز هست.

تجارب برخی کشورها در زمینه ارائه تسهیلات مادری و فرزندآوری
در بسیاری از کشورها حضور زنان همراه با فرزند در کلاس درس یا حتی بعضاً محل اشتغال، امری پذیرفته شده است. نمونه های بارز و مشهور این قضیه، نماینده مجلس اروپا و وزیر دفاع اسپانیا هستند. لیسیا رونزولی، نماینده ایتالیایی مجلس اروپا مدت هاست که با فرزند خود در جلسات حاضر می شود و از زمان حضور وی با فرزندش در مجلس، عکس های خبری آن نیز به سرعت در جهان پخش شد. همچنین «كارمه چاكن» نخستين وزير دفاع زن اسپانيا، اندكي پس از بر عهده گرفتن مسئوليت وزارتش، زايمان كرد و فرزندي پسر به دنيا آورد و همچنان به شغلش به عنوان وزیر دفاع ادامه داد.

مثال دیگر کشور ترکیه، همسایه کشورمان است که در اکثر خیابان هایش سرپناه های کوچکی همراه با محفظه و میزی برای نوزادان تعبیه کرده است تا مادران در آنجا بتوانند پوشک نوزادان خود را عوض کرده و حتی وسایل بهداشتی در این محفظه ها برای نوزادان موجود است.

منبع: مهرخانه

قبل نوشت:

چند وقتی می شود که با دوستان هم حوزه ایمان مجالس دورهم نشینی برگزار می کنیم

هر چند ماه یکبار در منزل یکی از دوستان، آن هم به ساده ترین شکل ممکن…

——-

چند وقت قبل در یکی از دور هم نشینی های چند ماه امان

بحث رسید به مشکل مادران در تربیت فرزند، سختی کار و …

دوستان معتقد بودند جامعه از مادر حوزوی توقع دیگری دارد و فرزندان آنها زیر ذره بین اقوام و آشنایان است

مدت ها بود این موضوع در ذهنم بود که یک مادر حوزوی چه طور فرزندی را باید تربیت کند تا رسالت خود را به عنوان یک طلبه به خوبی به انجام رسانده باشد؟!

نظر شما در این باره چیست؟

براستی دغدغه های یک مادر حوزوی برای تربیت فرزندش چیست، و چطور می تواند این دغدغه ها را جامع عمل بپوشاند.

به کودکان باید نه وعده داد و نه وعده از آنها گرفت. روابط ما با فرزندانمان باید بر اساس اعتماد و اطمینان باشد.

وقتی پدر یا مادر برای تأیید گفته خود مجبور است وعده بدهد، یعنی دارد اقرار می‌کند که «وعده داده نشده‌اش» اعتبار ندارد و قابل اعتماد نیست.

وعده‌ها باعث می‌شوند که توقعات غیرواقعی در کودکان به وجود بیاید. وقتی به کودک وعده داده می‌شودکه او رابه باغ وحش ببرند، او آن وعده را یک تعهد به حساب می‌آورد و فکر می‌کند که براساس این تعهد، در روز موعود نه باران خواهد بارید، نه اتومبیل عیب و ایرادی پیدا خواهد کرد و نه خود او مریض خواهد شد.

از طرفی نباید از کودکان وعده گرفت که درآینده رفتاری خوب داشته باشند یا رفتار بدشان را اصلاح کنند. وقتی کودک وعده‌ای ناخواسته می‌دهد، وعده‌ای که متعلق به خود او نیست، در واقع چکی بانکی می‌کشد که در آن بانک اصلاً حساب ندارد. ما نباید مشوق و محرک این قبیل اعمال فریب‌آمیز باشیم.

احاديث متعددى نیز دروغ گويى به كودكان را اكيدا منع مى نمايد.

مثلا:
1. عبدالله بن عامر خاطره اى را كه از رسول خدا صلى الله عليه و آله داشت ، چنين نقل مى كند: جاء رسول الله بيتنا و اءنا صبى صغير، فذهبت اءلعب فقالت لى اءمى : يا عبدالله ! تعال اءعطيك . فقال رسول الله : ما اءردت اءن تعطيه ؟ قالت : اءردت اءن اءعطيه تمرا قال اءما اءنك لو لم تفعل ، لكتب عليك كذبه ؛ كودكى خردسال بودم كه رسول خدا به خانه ما آمد. رفتم بازى كنم كه مادرم به من گفت : عبدالله ! بيا تا به تو چيزى بدهم . رسول خدا فرمود: چه مى خواستى به او بدهى ؟ مادرم گفت : مى خواستم به او خرما بدهم . ايشان فرمود: آگاه باش ، كه اگر قصدت آن نبود كه به او چيزى بدهى ، دروغى به پايت نوشته مى شد. )) (1)

2. رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: ان الكذب لا يصلح منه جد و لا هزل و لا اءن يعد الرجل ابنه ثم لا ينجز له ؛ دروغ ، جدى و شوخى آن شايسته نيست و نه اين كه مردى به فرزندش وعده دهد و آن گاه به آن وفا نكند. )) (2)

3. امام كاظم عليه السلام فرمود: اذا وعدتم الصغار فاءوفوا لهم فانهم يرون اءنتم الذين ترزقونهم و اءن الله لا يغضب بشى ء كغضبه للنساء و الصبيان ؛ هرگاه به كودكان وعده داديد، بدان وفا كنيد، چون كه آنان تنها ما را روزى رسان خود مى دانند و خداوند براى چيزى چون زنان و كودكان خشمگين نمى شود. )) (3)

بدين ترتيب روايات صريحا دروغ گويى به كودكان و وعده دادن هاى دروغين را به آنان منع مى كنند؛ پس در اين جا سه گروه روايت داريم : گروهى كه مطلقا دروغ را منع مى كنند؛ دسته اى كه مطلقا خلف وعده را منع مى نمايند و گروهى كه مشخصا دروغ گويى به كودكان را منع مى كنند. اگر ما باشيم و اين روايات ، به راحتى مى توان نتيجه گرفت كه نبايد به كودكان - به عنوان كودك - دروغ گفت .

***منابع:

1- احمد بن حسين بن على بيهقى ، السنن الكبرى ، ج 10، ص 198.
2- محمد محمدى رى شهرى ، ميزان الحكمه ، ج 3، ص 2675.
3- احمد نراقى ، معراج السعاده ، ص 575.

تنظیم: مریم اکبری

پرورش توجه و دقت کودک،تفکر منطقی، توجه به حواس پنجگانه، توجه به عناصر حسی موجود در اطراف و غنی سازی دایره واژگان از جمله فواید شعرخوانی برای کودک است.

از دیگر فواید شعرخوانی برای کودکان می توان از کنترل هیجان ها و عواطف، ایجاد زمینه برای تقویت بیان شفاهی و بیان مکتوب تربیت تخیل کودک و در نهایت ارتقای مهارت های حسی و تقویت توانایی ارتباطی کودکان نام برد.

به دلیل اهمیت این موضوع بهتر است شعرخوانی برای کودک را از دوران جنینی آغاز کرد از همین دوران می توان گوش و هوش کودک را تقویت کرد.

*نقل به مضمون سخنان دکتر روشن، روان شناس عمومی

سال هاى نخستینِ عمر مناسب ترین موقعیت براى تربیت است، زیرا فطرت دست نخورده و زمینه پذیرش كاملا مساعد است.

در این مرحله مسئولیت تربیت و مراقبت هاى رفتارى، بیش از هركس برعهده پدر و مادر است.

قرآن كریم با اشاره به این مطلب مى فرماید: «یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا قُوا اَنْفُسَكُمْ وَ اَهْلِیكُم ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ…»( سوره تحریم، آیه 6)كه در روایات به امر و نهى تفسیر شده است و اولیا باید اهل و فرزندان خود را از آن چه سرانجامش آتش دوزخ است حفظ و حراست كنند و در تعلیم و تربیت آنان بكوشند و معلم و مربى صالح برگزینند.

امیرالمؤمنین(علیه السلام) مى فرماید: بهترین میراث پدران براى فرزندانشان ادب است: «خَیْرُ ما وَرَّثَ الآباءُ الاَْبْناءَ الاْدَبُ» ( تصنیف غررالحكم، ص 407) امام حسین(علیه السلام) یكى از كودكان خود را نزد معلم فرستاد، همین كه كودك «سوره حمد» را فراگرفت و آن را نزد پدر خواند، امام(علیه السلام) به عنوان تشویق از معلم جوائز گران بهایى به وى داده و فرمودند: در برابر آن چه معلم به فرزند من آموخته، كارى درخور انجام نداده ام.

در این مرحله، پرورش فطرت ایمانى و اخلاقى، از اهمیت بسیارى برخوردار است.

زیرا بساطت، سادگى و عصمت كودكانه با زمینه فطرى كه دارد، در سازندگى آتیه او نقش حساسى ایفا مى كند.

امام صادق(علیه السلام) مى فرماید: حضرت موسى(علیه السلام) در مناجات با پروردگار عرض كرد: بهترین اعمال كدام است؟ خداوند خطاب فرمود: «محبت به كودكان، زیرا آنان بر فطرت توحید آفریده شده اند»( بحارالانوار، ج 104، ص 97).

در اسلام براى دوران كودكى و نوجوانى و قبل از بلوغ به عبادات تمرینى توصیه شده است تا كودكان با آداب و شرایع و اخلاق و تعهدپذیرى آشنا گردند و در مرحله تكلیف دچار مشكل نباشند.

امام صادق(علیه السلام) فرمود:«اِنّا نَأمُرُ صِبیانَنا بِالصَّلوة اِذا كانُوا بَنِى خَمْسَ سِنینَ فَمُرُوا صِبْیانَكُم بِالصَّلوةِ اِذا كانُوا أبْناءَ سَبْعَ سِنینَ;( سنن النبى، ص 157)ترجمه:ما فرزندانمان را در پنج سالگى به نماز وامى داریم، اما شما در هفت سالگى آن ها را امر به نماز كنید.

و نیز فرمود: «پیش از آن كه منحرفین به سراغ فرزندان شما بیایند، حدیث ما را براى آنان باز گویید: «بادِرُوا اَحْداثَكُم بِالْحَدِیثِ قَبْلَ اَنْ یَسْبِقَكُمْ اِلَیْهِم المُرْجِئَةُ» ( وسائل الشیعه، ج 15، ص 196).

پرورش فطرت توحیدى، از دید فلاسفه و دانشمندان نیز پوشیده نمانده است. دكتر كارل در این باره مى نویسد:«براى كودكان سخن از الهیات گفتن بى فایده است ولى بایستى بر وفق اندرز كانت از آغاز زندگى، خداوند را چون پدرى مهربان، توانا و نامریى به ایشان معرفى كرد كه مشمول عنایات او هستند و مى توانند با نیایش به سوى او رو كنند.واقع ترین طریقه ستایش خداوندى تمكین از اراده اوست و اراده خداوندى بر این جارى است كه زندگى كودك نیز چون بالغ مشى صحیح داشته باشد»( راه و رسم زندگى، ص 169).