ﺍﺷﺎﺭﻩ
ﻧﺎﻡ ﺍﻳﻦ ﺳﻮﺭﻩ ﺍﺯ ﻗﺼﻪ ﻣﻮﺳﻰ ﻭ ﻗﻮﻡ ﺍﻭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻳﻌﻨﻰ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻗﺴﻤﺖ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻣﻮﺳﻰ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺧﺪﺍ ﺭﺍ- ﺑﺮﺍﻯ ﻛﺸﺘﻦ ﮔﺎﻭ- ﺑﻪ ﺑﻨﻰ ﺍﺳﺮﺍﺋﻴﻞ ﺍﺑﻠﺎﻍ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻳﻪ 67 ﺍﻳﻦ ﺳﻮﺭﻩ، ﺑﺂﻥ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.

ﺁﺷﻨﺎﻳﯽ ﺑﺎ ﺳﻮﺭﻩ ﺑﻘﺮﻩ [ﮔﺎﻭ ﻣﺎﺩﻩ]
ﺩﺭ ﺁﻳﺎﺕ 17 ﺗﺎ 73 ﺍﻳﻦ ﺳﻮﺭﻩ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺧﺪﺍ ﺑﻪ ﺑﻨﯽ ﺍﺳﺮﺍﺋﻴﻞ، ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﮐﺸﺘﻦ ﻭ ﺫﺑﺢ ﮐﺮﺩﻥ ﮔﺎﻭ، ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺍﻳﻦ ﺳﻮﺭﻩ ﮐﻠﺎ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﺆﻣﻨﻴﻦ ﻭ ﻣﺸﺮﮐﻴﻦ ﻭ ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ ﻭ ﺧﻠﻘﺖ ﺁﺩﻡ ﻭ ﺑﺪﻋﺘﻬﺎﯼ ﺍﻫﻞ ﮐﺘﺎﺏ ﻭ ﻣﺎﺟﺮﺍﻫﺎﯼ ﻣﻮﺳﯽ ﻭ ﺑﻨﯽ ﺍﺳﺮﺍﺋﻴﻞ ﻭ ﺑﻨﺎﯼ ﮐﻌﺒﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻀﺮﺕ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﻭ ﻧﻌﻤﺘﻬﺎﯼ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻭ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻗﺼﺎﺹ ﻭ ﻭﺻﻴﺖ ﻭ ﻗﺘﺎﻝ ﺑﺎ ﻣﺸﺮﮐﻴﻦ ﻭ ﻧﮑﺎﺡ ﻭ ﻃﻠﺎﻕ ﻭ ﺭﺑﺎ ﻭ ﻣﺠﺎﺩﻟﻪ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﺑﺎ ﻣﺸﺮﮐﻴﻦ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺑﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﺒﻠﻪ ﻭ ﺍﺣﮑﺎﻣﯽ ﺍﺯ ﺣﺞ ﻭ ﺍﺭﺙ ﻭ ﺭﻭﺯﻩ ﻭ … ﻣﯽ‌ﺑﺎﺷﺪ. ﺁﻳﺔ ﺍﻟﮑﺮﺳﯽ، ﺁﻳﻪ 255 ﺍﻳﻦ ﺳﻮﺭﻩ ﺍﺳﺖ. 286 ﺁﻳﻪ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺁﻳﺎﺗﺶ ﺩﺭ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻫﺠﺮﺕ ﻧﺎﺯﻝ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.
-دانستنی های قران مجید

ﺍﻟﻢ
ﺫﻟِﻚَ ﺍﻟْﻜِﺘﺎﺏُ ﻟﺎ ﺭَﻳْﺐَ ﻓِﻴﻪِ ﻫُﺪﻯً ﻟِﻠْﻤُﺘﱠﱠﻘِﻴﻦَ
ترجمه:
الف لام میم از حروف مقطعه قرآن است.
ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ ﺟﺎﻯ ﻫﻴﭻ ﺷﻜﻰ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻧﻴﺴﺖ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻯ ﭘﺮﻫﻴﺰﻛﺎﺭﺍﻧﺴﺖ.

چنان که مى دانیم آغاز بیست و نه سوره قرآن با حروف مقطعه شروع شده است و چنان که از نامش پیدا است، این حروف، حروفى بریده از هم به نظر مى رسد، و کلمه مفهومى را ظاهراً نمى سازد.

حروف مقطعه قرآن، همیشه جزء کلمات اسرارآمیز قرآن محسوب مى شده، و مفسران براى آن تفسیرهاى متعددى ذکر کرده اند، و با گذشت زمان و تحقیقات جدید دانشمندان، تفسیرهاى تازه اى براى آن پیدا مى شود.

جالب این که در هیچ یک از تواریخ ندیده ایم که عرب جاهلى و مشرکان وجود حروف مقطعه در آغاز بسیارى از سوره هاى قرآن را تبر پیغمبر(صلى الله علیه وآله) خرده بگیرند، و آن را وسیله اى براى استهزاء و سخریه قرار دهند، و این خود مى رساند که گویا آنها نیز از اسرار وجود حروف مقطعه کاملاً بى خبر نبوده اند.
تفسیر نمونه

علت حروف مقطعه در اوائل برخی از سوره ها
ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺩﺭ ﺑﺎﺭﻩ ﺣﺮﻭﻓﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻭﺍﺋﻞ ﺑﻌﻀﻰ ﺍﺯ ﺳﻮﺭﻩ‌ﻫﺎ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻧﻈﺮﻳﺎﺕ ﻭ ﻭﺟﻮﻫﻰ ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺃﻫﻢّ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻘﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ:
1- ﺟﺰ ﺧﺪﺍ ﻛﺴﻰ ﻧﻤﻴﺪﺍﻧﺪ.
ﺍﺯ ﻣﺘﺸﺎﺑﻬﺎﺗﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﺰ ﺧﺪﺍ ﻛﺴﻰ ﻣﻌﻨﺎﻯ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻧﻤﻴﺪﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﺎﻳﻦ ﻣﻀﻤﻮﻥ ﺭﻭﺍﻳﺎﺗﻰ ﺍﺯ ﺍﺋﻤﻪ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.
2- ﻧﺎﻡ ﺳﻮﺭﻩ ﻫﺎ.
ﻧﺎﻡ ﻫﺎﻯ ﺳﻮﺭﻩ ﻫﺎﻳﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﻦ ﺣﺮﻭﻑ ﺁﻏﺎﺯ شده است.
3- ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﺎﺳﻢ ﻭ ﻳﺎ ﺻﻔﺘﻰ ﺍﺯ ﺧﺪﺍ.
ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﻭ ﻳﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﺸﺎﻥ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﺎﺳﻢ ﻭ ﺻﻔﺘﻰ ﺍﺯ ﺻﻔﺎﺕ ﺧﺪﺍ ﺍﺳﺖ ﻣﺜﻠًﺎ «ﺍ ﻟﻢ» 1- ﺍﻧﺎ (ﻣﻦ) ﻝ- ﺍﻟﻠﱠﱠﻪ- ﻡ ﺍﻋﻠﻢ ﻭ ﻣﺠﻤﻮﻋﺎً: «ﺍﻧﺎ ﺍﻟﻠﱠﱠﻪ ﺍﻋﻠﻢ» (ﻣﻦ ﺧﺪﺍﻯ ﺩﺍﻧﺎﻳﻢ).
4- ﺣﺮﻭﻑ ﭘﺮﺍﻛﻨﺪﻩ ﺍﺳﻢ ﺍﻋﻈﻢ.
ﺳﻌﻴﺪ ﺑﻦ ﺟﺒﻴﺮ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﺣﺮﻭﻑ ﻣﻔﺮﺩﺍﺕ ﭘﺮﺍﻛﻨﺪﻩ ﺍﺯ ﺍﺳﻢ ﺍﻋﻈﻢ ﺣﻖ ﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﻛﺴﻰ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺩﺭﺳﺖ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻛﻨﺪ ﺍﺳﻢ ﺍﻋﻈﻢ ﺭﺍ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻣﺜﻠًﺎ ﺍﺯ ﺗﺮﻛﻴﺐ «ﺍﻟﺮ» ﻭ «ﺣﻢ» ﻭ «ﻥ» ﻛﻠﻤﻪ «ﺍﻟﺮﺣﻤﻦ» ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻴﺂﻳﺪ
5- ﺳﻮﮔﻨﺪﻫﺎﻯ ﻗﺮﺁﻥ.
ﺍﺑﻦ ﻋﺒﺎﺱ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﺣﺮﻭﻑ ﻗﺴﻢ ﻫﺎﻯ ﻗﺮﺁﻥ ﺍﺳﺖ
6- ﺑﺮﺍﻯ ﺳﺎﻛﺖ ﻛﺮﺩﻥ ﻣﺮﺩﻡ.

ﺑﺮﺧﻰ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﺍﻳﻦ ﺣﺮﻭﻑ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺗﺎﺯﮔﻰ ﻭ ﻧﺎﻣﺄﻧﻮﺱ ﺑﻮﺩﻥ ﺳﺒﺐ ﺳﻜﻮﺕ ﻣﺮﺩﻡ ﺷﻮﺩ ﺯﻳﺮﺍ ﻣﺸﺮﻛﺎﻥ ﺑﻨﺎ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻛﺮﻡ ﮔﻮﺵ ﻧﺪﻫﻨﺪ ﻭ ﺷﻠﻮﻍ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺣﺮﻑ ﺑﺰﻧﻨﺪ ﺗﺎ ﻛﺴﻰ ﺳﺨﻦ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﺭﺍ ﻧﺸﻨﻮﺩ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﻛﻪ ﻗﺮﺁﻥ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ: «ﻟﺎ ﺗَﺴْﻤَﻌُﻮﺍ ﻟِﻬﺬَﺍ ﺍﻟْﻘُﺮْﺁﻥِ ﻭَ ﺍﻟْﻐَﻮْﺍ ﻓِﻴﻪِ» ﺍﻳﻨﺎﻥ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻛﺴﻰ ﺑﺴﺨﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﮔﻮﺵ ﻧﺪﻫﺪ ﮔﺎﻫﻰ ﺩﺳﺖ ﻣﻴﺰﺩﻧﺪ ﮔﺎﻫﻰ ﻓﺮﻳﺎﺩ ﻣﻴﻜﺸﻴﺪﻧﺪ ﻭ ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺨﻮﺍﺳﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺧﻮﺩ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻫﻢ ﺑﻐﻠﻂ ﺍﻓﺘﺪ ﻭ ﺍﺷﺘﺒﺎﻩ ﻛﻨﺪ (ﺑﺨﻴﺎﻝ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ). ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺍﻳﻦ ﺣﺮﻭﻑ ﺭﺍ ﻛﻪ ﻛﺎﻣﻠًﺎ ﺗﺎﺯﮔﻰ ﺩﺍﺷﺖ ﻧﺎﺯﻝ ﻧﻤﻮﺩ ﺗﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺨﻮﺩ ﺟﻠﺐ ﻛﻨﺪ ﻭ ﻛﻠﻤﺎﺕ ﻗﺮﺁﻥ ﺑﻪ ﮔﻮﺵ ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﻭ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺪﻟﺸﺎﻥ ﺭﺍﻩ ﻳﺎﺑﺪ ﻭ ﺑﺂﻧﭽﻪ ﺧﻴﺮ ﻭ ﺻﻠﺎﺡ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺳﺖ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ.

7- ﻗﺮﺁﻥ ﺍﺯ ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺮﻭﻑ ﺍﺳﺖ.
ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻗﺮﺁﻧﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺍﺯ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺁﻥ ﻧﺎﺗﻮﺍﻧﻴﺪ ﺍﺯ ﺟﻨﺲ ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺮﻭﻓﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﺨﻦ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻴﺪ ﭘﺲ ﻭﻗﺘﻰ ﻧﻤﻴﺘﻮﺍﻧﺪ ﻧﻈﻴﺮ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻭﺭﻳﺪ ﺑﺪﺍﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺧﺪﺍﺳﺖ
ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القران

ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺿﻤﻴﺮ ﻭ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻯ ﺑﻪ ﺩﻭﺭ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭼﻴﺰﻯ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻭ ﺣﺎﺿﺮ ﻭ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﺮﺱ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺩﻳﺪ ﺑﻴﻨﻨﺪﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻟﺤﺎﻅ ﻛﺮﺩﻥ ﻋﻈﻤﺖ ﻭ ﺑﺰﺭﮔﻰ ﺁﻥ ﭼﻴﺰ ﺍﺳﺖ.
ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﭘﺎﻳﻪ ﺍﮔﺮ ﺿﻤﻴﺮ ﺫﻟﻚ ﺩﺭ ﺁﻳﻪ ﺷﺮﻳﻔﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﻯ ﻭﺿﻊ ﻋﺮﻓﻰ ﻣﻌﻨﺎ ﺷﻮﺩ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﻋﻈﻤﺖ ﻭ ﺑﺰﺭﮔﻰ ﻗﺮﺁﻥ ﺩﺍﺭﺩ.
-تفسیر حکیم



ﭼﺮﺍ ﻓﻘﻂ ﻣﺘﻘﻴﻦ؟
ﺑﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻗﺮﺁﻥ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﺑﺮﺍﻯ ﻫﻤﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﺳﺖ ﻋﻠﺖ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻛﺎﺭﺍﻥ ﺭﺍ ﺫﻛﺮ ﻣﻴﻜﻨﺪ ﺍﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻨﻮﺭ ﺁﻥ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺁﻳﻪ ﻛﺮﻳﻤﻪ: «ﺇِﻧﱠﱠﻤﺎ ﺃَﻧْﺖَ ﻣُﻨْﺬِﺭُ ﻣَﻦْ ﻳَﺨْﺸﺎﻫﺎ» (ﻓﻘﻂ ﺗﻮ ﻛﺴﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺭﺳﺘﺎﺧﻴﺰ ﻣﻰ ﺗﺮﺳﺪ ﺑﻴﻢ ﻣﻴﺪﻫﻰ) ﺑﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻛﺮﻡ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻧﺬﺍﺭ ﻭ ﺗﺮﺳﺎﻧﺪﻥ ﻭ ﺑﺸﺎﺭﺕ ﺑﻬﻤﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﻭﻟﻰ ﺍﻧﺬﺍﺭ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﺩﺭ ﺑﺎﺭﻩ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻣﺆﺛﺮ ﺍﻓﺘﺎﺩ ﻛﻪ ﺧﻮﻑ ﺍﺯ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻭ ﺭﺳﺘﺎﺧﻴﺰ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﺁﻧﭽﻪ ﮔﻔﺘﻴﻢ، ﻫﺪﺍﻳﺖ ﺑﻮﺩﻥ ﻗﺮﺁﻥ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺘﻘﻴﻦ، ﻣﻨﺎﻓﺎﺕ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﺑﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﻫﻤﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﻧﻴﺰ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻳﻪ ﻛﺮﻳﻤﻪ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﺑﺎﺭﻩ ﻗﺮﺁﻥ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎید:
«ﻫُﺪﻯً ﻟِﻠﻨﱠﱠﺎﺱِ»(ﺍﻳﻦ ﻗﺮﺁﻥ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﺑﺮﺍﻯ ﻫﻤﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﺳﺖ).
ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القران