«جايگاه عقـل از ديدگاه آيـات و روايـات» عنوان پایان نامه سطح دو (کارشناسی) خانم منصوره نوري از طلاب مدرسه علیمه حضرت فاطمه (س) تهران است که با راهنمایی استاد گرانقدر سركارخانم فاطمه شيرازي‌كيا در زمستان 1387 تهیه، تنظيم و دفاع شده است.
چكيده
در تفكر ديني و منابع روايي اسلامي، عقل از برترين مقام و منزلت برخوردار بوده و سرچشمه وجود و ريشه و اساس آفرينش به‌شمار آمده است.
عقل در لغت از ماده عقال است. و در معناي اصطلاحي قوه بازداشتن انسان از گفتار ناپسند است. قرآن‌كريم به صورت‌هاي گوناگون بر حجيّت‌عقل تأكيد كرده‌است و در آيات فراواني بر ضرورت آن تأكيد نموده‌است؛ همچنين علاوه‌بر آيات، در رواياتي فراواني نيز بر ضرورت شناخت آن اشاره شده‌است.
عقل همواره در نظام بشري جايگاهي بس رفيع داشته است، بطوري‌كه عقل را بزرگترين و ارزشمندترين گوهر انساني دانسته‌اند.
براي عقل اقسام و درجاتي ذكر شده‌است كه اقسام آن عبارت‌است از عقل‌نظري و عقل‌عملي و عقل طبع و تجربه. و درجات عقل به‌ترتيب از نازل‌ترين درجه كه عقل‌بالقوه است تا بالاترين درجه كه عقل بالفعل است ادامه دارد.
مطالعه و بررسي در روايات در باب عقل حاكي‌است كه اگر اسباب فراهم‌شود، عقل قابليت تكامل دارد كه اين تكامل بواسطه علم، عمل و اخلاق بدست خواهدآمد.
اما براي عقل طبق آيات و روايات نشانه‌هايي ذكر شده‌است كه اين نشانه‌ها عبارتند از: صمت و خاموشي، انديشيدن، شور و مشورت، و تجربه‌اندوزي. اما اگر عقل تكامل نيابد، مورد لغزش قرارگرفته و زائل مي‌شود كه نشانه زوال‌عقل است.
جايگاه عقـل از ديدگاه آيـات و روايـات
