روح انسان‌ها با هم تفاوت دارند چنانچه بدنشان با یکدیگر فرق مى‌کند. بعضى روحشان خیلى کوچک است شاید بدن قوى‌اى داشته باشند، ولى اندک ناراحتى آنان را به جزع و فزع مى‌آورد. قدرت اندک فقر را ندارند، عصبانى مى‌شوند و حتى گاهى بر خدا اوقات تلخى مى‌کنند.در مقابل، برخى از انسان‌ها خیلى بزرگ و بزرگوارند. مومن مثل دریاست. قلب‌شان خیلى وسیع است.
چه نیکو فرمود حضرت على علیه‌السلام: «یا کمیل! ان هذه القلوب اوعیة؛ اى کمیل این دل‌ها را که در انسان‌ها مى‌بینى مثل ظرفند، فخیرها اوعاها »؛ (نهج‌البلاغه، حکمت :147) هرچه آن عظیم و بزرگ باشد، ارجمندتر است و هیچ ناراحتى او را تکان نمى‌دهد.
راوى مى‌گوید به خدا قسم آن وقت که تمام لشکریان حسین‌بن على (علیه السلام) کشته شدند و آن حضرت تنها گشت، دیدم که حضرت مثل یک آدم خوشحال، برافروخته است و حوادث در نظر او هیچ است.
قلب به طور فطرى، صلاحیت و استعداد قبول دعوت ملک و شیطان را دارد و با پیروى از هوس‌ها و شهوات و یا اعراض از آنها، یکى از آنها را برمى‌گزیند؛ اگر دنبال شهوات برود قلبش زیستگاه شیطان مى‌شود و اگر با شهوات مخالفت کند، قلبش محل نزول ملائکه مى‌شود.
و آن قلبى که محبوب‌تر و نزدیک‌تر به خداوند باشد، بهترین است. قلبى که عارى از کینه و عداوت باشد، نسبت به همه حتى دشمنانش خیرخواه باشد.
منقول است که پس از آن‌که عده‌اى در جنگ احد پیشانى حضرت رسول‌اللّه را با سنگ شکستند، برخى خدمت آن حضرت رسیدند و عرض کردند: نفرین بفرمایید تا آنها نابود شوند!
حضرت دست به دعا برداشتند و فرمودند: «اللهم ان قومى هولاء لایعلمون؛ مبادا به سبب این خونى که از من ریخته مى‌شود به من ترحم و به آنها عذاب نمایى.»
آنها نمى‌فهمند، خدایا! آنها را ببخش. عظمت روحش به دشمن هم مى‌رسد.وقتی قلب انسان کوچک باشد و قلب و روحش ظرفیت نداشته باشد ،این روح می شود خانه شیطان ، هر حرکتی برایش یک سوء تفاهم است ،هر نگاه دیگران را تعبیر بد می کند ، هر حرفی را برداشت منفی می کند ، و این نگاه باعث تهمت ها ، بدبینی ها ها و بدگویی ها می شود .
همین ها وسوسه شیطان است ، وسوسه هایی که دل ها را از هم دور میکند و دشمنی ها را به بار می آورد ، وقتی ما یاد بگیریم قلبمان را مثل قلب پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بزرگ کنیم ، رنجش های آزار دهنده جایشان را به مهر و محبت ها و دوستی ها می دهد .
راهکارهایی برای داشتن قلبی بزرگ
- تقویت ارتباط عاشقانه با خداوند و اولیای معصومین (علیهم السلام) از طریق انجام مستحبات و زیارات و مانند آن؛ چرا که اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) واسطه های فیض الهی هستند؛ یعنی هر خیری، از کانال آنها به بندگان می رسد. همچنین آنها باب الله هستند؛ یعنی راه گسترش ظرفیت وجودی، از طریق آنها حاصل می شود. بنابراین با تمام وجود به آن ذوات نورانی بویژه امام عصر (علیه السلام) توسل جویید و از آنها کمک بخواهید.- ارتباط عمیق با قرآن و استفاده ی از تفاسیر
قرآن نقشه ی راهی است که از طرف محبوب به سمت محب فرستاده شده است، تا بندگان، با خواندن آن و حرکت در مسیری که توسط قرآن راهنمایی شده، به خدای مهربان برسند. بنابراین سعی کنید حداقل روزی چند آیه را با دقت در معانی و تدبر بخوانید و از تفاسیری همچون «نمونه» استفاده کنید؛ زیرا توضیح و شرح آیات الهی و نیز سخن ائمه ی اطهار (سلام الله علیهم) در باره ی آیات قرآن کریم، در تفاسیر ذکر شده است.
- اصلاح صفات شخصیتی و پاک سازی دل و درون از رذایل اخلاقی و آراسته شدن به فضایل اخلاقی از طریق راهکارهای علم اخلاق و تمرین آن ها در معاشرت با مردم و رعایت اخلاق اجتماعی.
مثلا ً اگر خدای ناکرده گاهگاهی به جای سخن راست، به دروغ متوسل می شوید، با مطالعه ی احادیث وارده در مذمت دروغ و کتب اخلاقی در این زمینه و عمل کردن به راهکارهای سفارش شده، برای ترک رذیله ی دروغ، تلاش کنید این خصلت را از خود دور کنید.
گسترش سعه وجودی، امری تدریجی و قدم به قدم است. لذا گمان نکنیم که در مدت زمان کوتاه به همه ی اهداف و خواسته هایمان می رسیم؛ بلکه مهم این است که در مسیر الهی حرکت کرده و دراین راه استقامت داشته باشیم. در این راه باید عاشق بود باید از لذت های زودگذر کند و سختی ها را به جان خرید و نتیجه اش میشود نزدیکی به کسانی که آرزو داشته ایم چنان ایشان باشیم .
نویسنده : محمدی
