? مبحث مطرح شده در روز چهارم:
تحریفات عزاداری از کتاب حماسه حسینی(شهید مطهری)
?? شبهه بررسی شده: شبهه وجود دختری ۳ ساله به نام رقیه خانم از فرزندان امام حسین(ع)?
✅ در پاسخ به این شبهه باید گفت که دو نظریه متفاوت اما قابل جمع در مورد حضرت رقیه وجود دارد:
الف) رقیه دختر امام حسین وجود خارجی ندارد.
در میان منابع کهن و اصیل تاریخ و هم چنین در کتابهایی که تحت عنوان «مقتل» پیرامون شهادت امام حسین(ع) نوشته شدهاند از قبیل: تاریخ الامم و الملوک، محمد بن جریر طبری؛ الارشاد، شیخ مفید؛ مناقب آل ابیطالب، ابن شهراشوب؛ اعلام الوری، طبرسی؛ نسب قریش، مصعببنعبدالله الزبیری؛ انساب الاشراف، بلاذری؛ تذکرة الخواص، سبط بن جوزی و …) هیچ نامی از حضرت رقیه به میان نیامده است. مورخان و مقتل نویسان فقط از دو دختر امام حسین به نامهای: فاطمه و سکینه یاد کرده اند. و در هیچ یک از منابع اولیه (یعنی از زمان شهادت تا شش قرن پس از آن) نامی از رقیه (یا فاطمه صغری) موجود نیست. این نام در منابع متاخر (مربوط به صدههای اخیر) از قبیل: نفس المهموم؛ معالی السبطین؛ منتهی الآمال و دیگر موارد مشابه؛ به ادبیات عاشورا وارد شده است.
ب) احتمال وجود دختری به نام رقیه
در برخی منابع تعداد فرزندان امام حسین را (بجای ۶ فرزند) ده نفر ذکر کردهاند که عبارتند از: شش پسر و چهار دختر. در این میان نام سه تن از دختران امام حسین(ع) را آورده و هیچکدام به نام دختر چهارم اشارهای نمیکنند. از این میان به عنوان نمونه میتوان به:
۱. «اربلی» نویسنده کتاب «کشف الغمه» اشاره نمود وی به نقل از شخصی به نام کمال الدین مى نویسد: امام حسین ده فرزند داشت. شش پسر و چهار دختر. و از دخترها زینب، فاطمه و سکینه را نام میبرد و چهارمى را نام نمى برد.
۲. علامه مجلسی نیز همین حرف را به نقل از کمال الدین بن طلحه آورده است .
۳. نویسنده کتاب «ناسخ التواریخ»، آورده است: محمد بن طلحه شافعى در «مطالب السؤل» مى گوید: امام حسین(ع) چهار دختر داشت: فاطمه، سکینه، زینب. و چهارمى را نام نبرده است.
۴. در میان منابع تقریبا قدیمی تنها کسی که درباره خرابه شام و درگذشت دختر سه و یا چهار ساله امام حسین، گزارشی کوتاه ارائه کرده است عماد الدین حسن بن علی طبری صاحب کتاب «کامل بهایی» میباشد که وی نیز نامی از دختر متوفی نبرده است. مأخذ یگانه و اصلی عماد الدین طبری نیز کتاب «حاویه در مثالب معاویه» است که نویسنده آن «قاسم بن محمد بن احمد ماموفی» از علمای سنی مذهبی است که ظاهرا انسان معتدل و بدون تعصبی بوده است. به جز منبع مزبور در هیچکدام از منابع معتبر و کهن، ذکری از حکایت دختری خردسال که با دیدن سر بریده پدرش جان سپرده باشد به میان نیامده است. ایشان جریان را اینگونه نقل می کنند: در کتاب «حاویة در مثالب معاویة» آمده است که پس از آنکه به دستور یزید زنان و کودکان اسیر را در جوار خانه یزید جاى دادند، در میان آنان دخترکى چهار ساله شبى خواب دید. از خواب بیدار شد و گفت: بابام حسین کجاست؟ همین الآن او را در خواب دیدم و خیلى هم پریشان بود. زنان و کودکان، همه به گریه افتادند. سر و صداى گریه یزید را از خواب بیدار کرد. یزید گفت: چه خبر است؟ گفتند: بچه اى پدرش را مى خواهد و براى همین زنان و کودکان گریه مى کنند. یزید دستور داد: سر پدرش را ببرید و در کنار او بگذارید. مأموران یزید سر امام حسین را آوردند و در برابر چشمان آن بچه قرار دادند. دختر چهار ساله وقتى نگاهش به آن سر افتاد ترسید و فریادى برآورد و پس از آن بیمار شد و وفات کرد.
سایر کتابهایی که از این تاریخ به بعد نوشته شدهاند با استناد به این کتاب، داستان رقیه را ذکر کرده اند.
??توجه به یک نکته ضروری:
توجه به این نکته نیز در اینجا لازم به نظر میرسد که: یکی از بانوانی که پس از واقعه کربلا به اسارت در آمد شخصیتی است به نام «رقیه همسر مسلم بن عقیل» که دختر حضرت على(ع) بوده است، در مورد وی آمده است که ایشان در شام وفات کرده اند.
⚡️نتیجه:
شاید بتوان از مجموع مطالب فوق به این نتیجه رسید که:
اصل مسئله ثابت است و آن اینکه یکی از وابستگان به اهلبیت(ع) در شام مدفون است.
۱. دو نفر در شام مدفونند: به این صورت که دختر امام علی و دختر امام حسین هر دو در شام مدفونند (وبرخی رقیه دختر یا نوه امام حسین را با رقیه دختر امام علی همنام گرفته یا اشتباها نام وی را نیز رقیه ذکر کردهاند)
۲. یک نفر در شام مدفون است: و آن هم فقط شخصی به نام رقیه دختر امام علی(ع).
⚡️ظاهرا شهید مطهری نیز همین مطلب را می خواهند بفرمایند. لذا به این مسئله در بخش تحریفات لفظی کتاب حماسه حسینی اشاره میکنند و این بدان معنا است که اصل قضیه (یعنی مدفون بودن یکی از وابستگان اهلبیت (ع) در شام) را میپذیرند اما این طول