دختر خانمی دانشجو، سؤال می کند سن ازدواج من از خط قرمز هم عبور کرده، خواستگار برایم نمی آید اگر هم گاهی خواستگاری می آید، کلی ایراد دارد. هر چه دعا می کنم که خداوند همسری در شأن و مقام من نصیبم کند، گویی خدا اصلاً توجهی به من ندارد و مرا فراموش کرده است.

برای پاسخ به شبهات طرح شده در این زمینه نکات ذیل را با هم مرور می کنیم!

1- دعا نوعی عبادت است، همه موجودات عالم در حال تسبیح و عبادت خدا هستند. ما که اشرف مخلوقاتیم نباید از این قافله عقب بمانیم. این که همه آسمان و زمین و نبات و حیوان و جماد و … برای عبادت و کمال ما آفریده شده اند، آیا پرهیز از دعا (عبادت) کفران نعمت نیست؟ عقب ماندن از حیوانات و نباتات و جماد است که تسبیح خدا را می گویند نیست؟

پس دعای واقعی، عبادت و شکر نعمت و تعظیم و خشوع و خضوع در برابر خالق هستی است. خداوند در سوره ی غافر آیه 60 می فرماید: «وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ »؛ مرا بخوانید تا اجابتتان کنم و بدانید کسانی که از عبادت من استکبار می ورزند و از آن عار دارند، به زودی با کمال خواری داخل جهنم خواهید شد.

در این آیه دعا مصداقی از عبادت خوانده شده. پس طبق آیه مذکور ترک دعا در واقع ترک عبادت و گناهی است که مرتکبش به عذاب دوزخ تهدید شده است. ضمناً عبادت و دعا، امری فطری است. اگر پیامبران و اولیاء خدا ما را به سمت دعا و ارتباط با خالق هستی هدایت و راهنمایی نمی کردند به عبادت اموری مادی و ساخته دست خود می پرداختیم که نمونه های آن در تاریخ کم نبوده است.

2- دعا و رسیدن به مقام سخن گفتن با خدا، خود مقام بسیار والایی است که به هر کسی داده نمی شود لذا همین که مالک و ملک و صاحب اصلی ما به ما اجازه حضور در محضرش و ارتباط کلامی با خودش را داده باید شاکر بوده و از فرط خوشحالی به سجده بیفتیم. این مژده ای به همه آنانی است که به مقام دعا می رسند. حتی اگر به ظاهر خواسته شان اجابت نشود.

3- استفاده ابزاری از دعا و دین، امری باطل و گاهی موجب وهن دین می شود. لذا گاهی بدون مطالعه، مشاوره (با اهل فن)، مشاهده (آزاد موفق و ناموفق) و مجاهده (در راه رسیدن به هدف) و بر اساس تنبلی و سستی دست به دعا می شویم. در نماز دعا می کنیم: خدایا ما را به راه راست هدایت کن و فقط از تو یاری می خواهیم. اما از کار و تلاش فکری و جسمی در این راه سر باز می زنیم.” از دیگران بیش از خدا انتظار تأمین نیازهای خود را داریم” و بدون ایمان و باور قلبی به دعا می پردازیم و انتظار اجابت هم داریم.

4- گناه، ترک واجبات و انجام محرمات، همچون سمومی کشنده مانع استجابت دعا می شوند. در ظرف نشسته و آلوده غذای پاک و سالم نمی ریزند. اگر هم ریخته شود غذا هم آلوده شده و قابل خوردن نیست.

پس قبل از دعا باید توبه کرد، پاک شد، زمینه پذیرش و ارتباط را فراهم ساخت. توبه یعنی پشیمانی از گناه، دادن حق الناس و حق الله، پوشاندن بدیها با خوبی ها (ان الحسنات یذهبن السیئات، همانا حسنات، گناهان را از بین می برد) تصمیم بر عدم تکرار.

5- گاهی دین خدا و دعا و عبادت را وسیله تجارت و تأمین منافع و نوعی بده بستان با خدا قرار می دهیم. یعنی خدا را دوست می داریم و دعا می کنیم به شرط آنکه خواسته ها و آرزوهای ما را برآورده سازد. لذا وقتی به خواسته هایمان دست نمی یابیم دست از عبادت و دعا بر می داریم. این هم یکی از موانع استجابت دعاست.

6- گاهی اجابت دعا به صلاح دعا کننده نیست. مثل اینکه کودکی بیمار، طعامی را می خواهد که تشدید کننده بیماری اوست.

7- گاهی دعا در جهان آخرت اجابت می شود. و اهل دعا در آن جهان می گویند ای کاش هیچ یک از دعاهای ما در دنیای قبل از مرگ مستجاب نمی شد.

رسول اکرم اسلام (صلی الله علیه و آله) در این باره می فرماید:

“دو نفر در بهشت وارد می شوند که هر دوی آنها یکسان عمل کرده اند، ولی یکی از آن دو دیگری را می بیند که جایگاهش از او بالاتر است! پس می گوید: پروردگارا به خاطر چه این جایگاه را به او دادی با این که عمل ما یکسان بود؟ خدای متعال پاسخ می دهد: (به این سبب که) او از من درخواست کرد (دعا کرد) و تو در خواست نکردی.” (بحارالانوار، ج 93، ص 302)

8- در بسیاری مواقع دعا با خلوص نیتّ صورت نمی گیرد توجه به اسباب و امور دنیایی و یاری و مساعدت دیگران بیش از یاری خدا مورد توجه و اعتقاد قلبی دعا کننده می باشد. بدیهی است اینگونه دعاها با مانع عمده استجابت مواجه می شود.

9- فراموش نکنیم که بر اساس این اصل مهم که کمال هم نشین در ما اثر می کند، ارتباط با خدا و خلوت و راز و نیاز با خدا نیز زمینه های طهارت روح و کسب فضائل و زیبایی های اخلاقی و رفتاری را برای ما فراهم خواهد ساخت حتی اگر دعایمان آن گونه که ما آرزو کرده ایم مستجاب نگردد.

10- ناگفته نماند که بسیاری از ما در زمینه و زمان گرفتاری و قطع امید از اسباب و امور مادی و دنیوی به سوی خدا روی می آوریم و دست به دعا بر می داریم. این حالت و عادت یکی دیگر از موانع استجابت دعا به شمار می آید. این حالت را با انجام واجبات و ترک محرمات و در مرحله بعد مراقبت در اصلاح اخلاقی و کسب فضایل اخلاقی و رفع رذایل می توان از ذهن و زندگی حذف و به صفر نزدیک نمود. خواندن خدا می بایست بدون شریک دانستن امور مادی و غیر خدایی باشد.

11- بهره گیری  از خرد و تجربه و دانش اهل فن در تصمیم گیری ها در فرآیند عبادت و دعا از ضروریات بسیار مهم و اساسی به شمار می آید. آیا می شود در باک اتومبیل خود به جای بنزین نفت بریزیم و بعد با دعا و ناله و گریه از خدا بخواهیم اتومبیل ما حرکت کند؟ بهره گیری از عقل و اندیشه و علم خود و دیگران در راستای دعا و عبادت است. خداوند فرموده است: “الذین جاهدو فینا لنهدینهم سبلنا"؛ تلاش کنید تا یاریتان کنم. راه ها را برایتان روشن و روان کنم.

جوانانی که طالب ازدواج هستند و  نمی شود ضمن توجه به مراتب فوق به این نکات کاربردی و کلیدی نیز توجه کنند حتماً همسری در شأن و مقام خود خواهد داشت:

1- منزوی نباشید. در عرصه های مهم دینی، علمی، فرهنگی و اجتماعی در چار چوب شرع و عرف حضوری جدی داشته باشید.

2- از مشاوران متعهد و متخصص و با تجربه بهره بگیرید.

3-  توقعات و آرزوهای خود را تعدیل بخشیده و واقع نگر باشید.

4- در انتخاب همسر، سلامت فکری، عقلی و رشد دینی همسر آینده خود را اصل و اساس تصمیم گیری قرار دهید، چشم و هم چشمی ها و رقابت ها و ثروت و داشته های مادی را در تصمیم گیری ها دخالت ندهید.

5- مؤلفه های ممتاز یک انسان را در خود تقویت کنید. یعنی به مقام و جایگاه همسر شدن برسید. قابل توجه خانم ها : در بین محارم جلوه های زیبای زنانه خود را پنهان نکنید. خشک و بی روح بودن، کاهل بودن در ارتباطات فامیلی و خانوادگی، عدم حضور فعال در مجالس و محافل خویشان و آشنایان، ضعف در ایجاد ارتباطی سالم و صمیمی و متواضعانه با والدین از عوامل عمده تأخیر ازدواج به شمار می آید.

6- دخالت و نظرات دیگران نباید در تعارض با نظرات مشاور ازدواج باشد.

پس فراموش نکنید که اگر دعا با مراتب فوق همراه باشد قطعاً و حتماً مستجاب می شود اگر چه به ظاهر به آنچه می خواهید نرسید. خود دعا در دنیا و آخرت یار و یاور شما خواهد بود.