1- خداجویی : خداجویى و توحید، سرلوحه عقاید و خصال یاران مهدى است. امام صادق علیه السلام درباره اینان مى فرماید:مردانى كه گویا دل هایشان پاره هاى آهن است. غبار تردید در ذات مقدس خداى، خاطرشان را نمى آلاید … همانند چراغ هاى فروزانند، گویا دل هایشان نور باران است. از ناخشنودى پروردگارشان هراس دارند. براى شهادت دعا مى كنند و آرزومند كشته شدن در راه خدایند.(1)
امیر المومنان علیه السلام یاران مهدى را گنج هایى مى داند؛ آكنده از معرفت خدایى.(2)
2- عبادت و بندگى : یاران مهدى، مردان عبادتند و نیایش؛ آن هم نه عبادتى عادت گونه و یا چون پرستش مزدوران و تاجران، بلكه نیایشى عارفانه و پاكبازانه. روح بندگى و راز و نیاز با جانشان در هم آمیخته، همواره خود را در محضر خدا مى بیند و از یاد او لحظه اى غفلت نمى ورزند. از ترس خداوند، نیمه شب، چونان مادران فرزند مرده مى گریند.(3)
3- حفاظت از حدود الهی: نخستین شرط بیعت امام با یاران، حفاظت از حدود خدا است .
على علیه السلام مى فرماید:یاران با این شرایط با امامشان بیعت مى كنند كه دست پاك باشند و پاكدامن. زبان به دشنام نگشایند و خون كس، به ناحق نریزند. به سكونتگاه مردم هجوم نبرند و كس را به ناحق نیازارند. بر مركب هاى ممتاز سوار نشوند و لباس هاى فاخر نپوشند. مسجدى را خراب نكنند و بر مردم راه نبندند. به یتیم ستم روا ندارند و راهى را نا امن نكنند و شراب ننوشند. در امانت، خیانت نكرده و پیمان شكن نباشند. احتكار نكنند و پناهنده را نكشند. فراریان را دنبال نكرده، مجروح را نكشند. ساده بزیند و در راه خدا به شایستگى جهاد كنند. امام نیز متعهد مى شود، بسان همراهان زندگى كند، دربان و حاجت براى خود نگیرد. به اندك قانع باشد و به یارى خدا در راه استقرار عدالت بكوشد و خدا را به شایستگى عبادت كند.(4)
امام، بر رفتار كارگزاران خود و مواظبت آنان بر اجراى وظایف خود نظارت دو چندان دارد.(5) اگر كارگزاران نظام توحیدى، با فضیلت باشند و وظیفه شناس، مردم نیز حرمت دین نگه دارند.
4- بصیرت و آگاهى : یاران مهدى، در بصیرت و خردمندى سرآمدند. در فتنه هایى كه زیركان در آن فرو مى مانند، هوشیارانه راه می جویند و حق را از باطل باز می شناسند.
5- شجاعت : یاران مهدى، دلیرمردند. امام باقر(علیه السلام) مى فرماید: گویا، آنان را مى نگرم، سیصد و اندى مرد بر بلنداى نجف كوفه ایستاده اند. دل هایى چون پولاد دارند. در هر سو، تا مسافت یك ماه راه، ترس بر دل هاى دشمنان سایه مى اندازند. در سوار كارى و تیر اندازى بى نظیرند. در رزمگاه، نشان شجاعان بر تن دارند و چونان پیامبر(صلی الله علیه و آله) در نبرد بدر، نشانه ویژه بر سر نهاده اند.(6)
6- فرمانبرى : یاران امام، عاشقان مولاى خودند و پاكبازان راه او. در انجام دستورهاى وى، بر یكدیگر پیشى مى گیرند. به فرموده پیامبر (صلی الله علیه و آله)، تلاش گر و كوشا در پیروى از اویند.(7)
پیروى آنان نه برخاسته از زور، بلكه عشق و علاقه قلبى به مهدى، آنان را به فرمانبرى وا مى دارد. لبخند او را، جلوه رضاى خدا و عتابش را تازیانه خشم خدا مى شمرند. او را بیش از هر كس، دوست مى دارند و پیروى از او را بدون قید و شرط بر خود لازم مى شمارند. سوارانى با نشان و پرچم، براى تبرک دست بر زین مركب امام مى سایند و در گرد امام در چرخشند. با جان و دل، او را در جنگ ها یارى مى كنند.(8)
7- ایثار و مواسات : از ویژگی هاى بارز همراهان مهدى، ایثار و مواسات است. آنان براى یكدیگر خود را به رنج افكنند و در بهره گیرى از زیبایی هاى زندگى، دیگران را بر خود پیش دارند و باید چنین باشند. آن كس كه خود ساخته نباشد، نمى تواند سازندگى كند و آن كه بر دوست خود، مهر نورزد؛ دیگران را شایسته ترحم نبیند.
برید عجلى نقل مى كند: به امام باقر گفته شد؛ یارانمان در كوفه بسیارند. اگر فرمان دهى از تو اطاعت خواهند كرد. فرمود: چنان هستند كه كس بدون اجازه برادر دینى، از مال او نیازمندى خود را بر طرف كند؟ گفت خیر. فرمود: پس آنان كه از بذل مال دریغ كنند، در نثار جان بخیل ترند . . . زمان قیام قائم دوران رفاقت فرا رسد؛ مرد به سراغ مال برادر رفته حاجت خود برگیرد و كس او را منع نكند.(9)
در روایات، از یاران مهدى علاوه بر تعبیر مزامله به رفقا، نیز نام برده شده اند،(10) به معناى دوستان همدل و همراز، با لطف و صفا، دوستان بزم و رزم، دوستیشان، چنان محكم است كه گویا برادران تنى اند. گویا یك پدر و مادر آنان را پروریده اند. دل هاى آنان از محبت و خیر خواهى به یكدیگر آكنده است.(11)
8- زهد و ساده زیستى : زهد و ساده زیستى، زینت كارگزاران مهدى است .غذایشان ساده و لباسشان بى پرایه است. زندگی شان از معیشت درویشان فراتر نمى رود. با دردهاى جامعه آشنا و رنج هاى بشر در احساس لطیفشان، بازتاب دارد. نمى توانند تن به آسایش و شادكامى سپارند و از احوال مردمان غافل شوند و نام مصلح جهان بر خویش نهند؛ چرا كه آن كه با عشرت طلبان همسو شوند و دل در گرو آز و طمع بندند، نمى توانند مروج دین باشند و كارگزارى شایسته براى حكومت عدل و داد.(12)
در حجاز، فرودستان و بینوایان در انتظار ظهور مهدى لحظه مى شمارند(13)و در سایر سرزمینها نیز، غیر مسلمانان براى رهایى از ستم بیدادگران، امام را مى جویند.(14)
9- نظم و انضباط : نظم در زندگى و كار، از ارزش هاى انسانى و از رموز كامیابى است. انسانهاى موفق، برنامه دارند و بر اساس اصول مشخص، حركت مى كنند. یاران امام زمان نیز، داراى نظم و تشكیلاتى مناسب با حكومت جهانى اند. با این كه روابط گرمى با مردم دارند، بسان پدر و فرزند، ولى كارها را بر اساس اصولى محكم و روشن پیش مى برند و تشكیلاتى بر اساس معیارهاى اسلامى در میانشان برقرار است .
از یاران امام برخى سمت نقابت و نمایندگى دارند.(15)دیگران ، در اختیار این گروهند. سپاهیان امام ، لباس یكسان استفاده مى كنند. نیروهاى متحدالشكل و منظم مهدى، منظم ترین نیروهاى رزمى جهانند.
بیاییم با خود بیندیشم اگر انشاءالله امام زمان (عج الله تعالی فرجه الشریف) همین جمعه بیاید، می توانیم در صف یاران او بایستیم و بگوییم ای یوسف زهرا ما چشم انتظار آمدنت بودیم؟
دلا بکوش مگر دامنش به دست آری
که وصل، بیطلب و انتظار ممکن نیست
پی نوشت ها:
1- بحار الانوار، ج 52، ص 308.
2- ینابیع الموده، ص 449.
3- الزام الناصب، شیخ على یزدى حائرى ، ج 2، ص 20.
4- الملاحم والفتن،ص 149.
5- منتخب الاثر، ص 311.
6- بحارالانوار، ج 52، ص 310.
7- عیون اخبار الرضا، شیخ صدوق، ج 1، ص 63.
8- بحارالانوار، ج 52، 308.
9- اختصاص، شیخ مفید، ص 24.
10-ینابیع الموده، ص 433.
11-الزام الناصب، ج 2، ص 20.
12-نهج البلاغه، كلمات قصار، شماره 110.
13-بحارالانوار، ج 53، ص 83.
14-همان، ص 85.
15-فروع كافى، ج 8، ص 167.