موضوع: منعميت در قرآن و صحيفه سجاديه

استاد راهنما: سركار خانم فاطمه شيرازي کيا

تهيه و تنظيم: سعيده عبدالشاه

در اين پژوهش که پيش روي شماست و آن را ملاحظه مي‌کنيد محور اصلي بحث نعمت دهندگي است در اين پژوهش نعمت‌دهندگي در صحيفه سجاديه بررسي گرديده است که صحيفه سجاديه در ميان علما داراي درجه اعتبار و ارزش بالايي بوده و در رسيدن سند صحيفه به امام سجاد (عليه‌السلام) شکي وجود ندارد و عالمان شرح‌هاي بسياري بر آن نوشته و مضامين بلند آن را توضيح و بيان کرده‌اند و به علت اهميت و بزرگي آن را اخت القرآن و زبور آل محمد مي‌دانند. نعمت در صحيفه سجاديه در بسياري از دعاها عنوان گرديده است که امام به همه مسائل و نعمت‌ها توجه داشته و هم نعمت‌هاي مادي را براي بهتر شدن زندگي دنيوي انسان مطرح کرده و هم نعمت‌هاي معنوي و درخواست آنها را براي سعادت آخرت به انسان‌ها گوش زد نموده و در هر حال تلاش کرده است که راه سعادت و کمال را از طريق نعمت‌هاي مادي و چه نعمت‌هاي معنوي براي انسان هموار سازد و او را به وسيله اين نعمت‌ها تربيت کرده و به تکامل برساند. براي آنکه انسان بهتر اهميت اين نعمت‌ها را درک نمايد و به خاطر داشتن آنها از خداوند شکرگزاري نمايد اثر شکرگزاري و کفران نعمت‌ها را در زندگي دنيوي و اخروي انسان مطرح نموده که شکر نعمت موجب ازدياد نعمت، علامت ايمان، مصونيت از عذاب و … است که وقتي انسان شکرگزار نعمت‌ها شد رابطه بهتري را به خداوند برقرار مي‌نمايد و برقراري اين رابطه باعث مي‌شود خداوند نعمت‌هاي ويژه خود را به او عطا نمايد و راه رسيدن به هدايت و کمال را براي او آسان مي گرداند و او را به مقام قرب خود واصل مي‌نمايد. و کفران نعمت‌ها موجب بدعاقبتي، کم شدن نعمت‌ها، عدم شناخت خداوند و … مي‌گردد. که نعمت‌دهندگي زيرمجموعه توحيد افعالي است نعمت از نظر لغوي به معناي برخورداري از داده‌هاي خداوند است و در اصطلاح علما آن چيزي است که انسان آن را در راه رسيدن به کمال و سعادت به کار گيرد و اگر آن را در راه شقاوت به کار گيرد نقمت مي‌شود و مايه عذاب و در آيات بسياري از قرآن خداوند نعمت را مطرح کرده و مصاديق فراواني براي نعمت عنوان کرده است که هم نعمت‌هاي مادي هستند و هم نعمت‌هاي معنوي را شامل مي‌گردند. براي بحث از منعميت خداوند لازم است که نعمت دهندگي خداوند شناخته شود که اين بحث به اصل توحيد بر مي‌گردد.

معناي توحيد از نظر لغوي به معناي يگانه دانستن خداوند است که هيچ شريکي را براي خود نمي‌پذيرد و از نظر اصطلاحي اين يگانه دانستن در ذات و صفات و افعال است و ميان احد و واحد تفاوت وجود دارد و خداوند را احد ناميده است. توحيد افعالي يکي از زيرمجموعه‌هاي توحيد بوده و خود داراي انواع است. منعميت يکي از زيرمجموعه‌هاي توحيد افعالي است. بحث نعمت دهندگي خداوند در قرآن و روايات مطرح شده است.